Indicaties voor en betekenis van de tuberculinetest in Nederland

- The almost 100-year-old tuberculin skin test still is the gold standard for diagnosing Mycobacterium tuberculosis infection.

- The sensitivity of this test with the usual cut-off values is high, but may be decreased with impaired cellular immunity and at older age.

- The specificity is primarily determined by cross-reactivity to atypical mycobacterial infections and vaccination with Bacillus Calmette-Guérin (BCG).

- Positivity of the skin test after BCG vaccination decreases with time after vaccination and depends on the age when vaccinated.

- The tuberculin reaction can be boosted by repeated tuberculin skin tests over a short time period, whereby the anamnestic immune response is stimulated. This boosting phenomenon occurs mostly with atypical mycobacterial infections, after BCG vaccination and at older age.

- Interpretation of the tuberculin skin test depends on the indication for the test, the expected risk of latent tuberculosis infection, higher prevalence of ‘old’ tuberculosis in elderly Dutch people and immigrants, BCG vaccination status and, if a baseline value is available, the boosting phenomenon. Its role in the diagnosis of tuberculosis is limited.

Samenvatting

- De bijna 100 jaar oude tuberculinetest volgens Mantoux is nog steeds de gouden standaard voor het vaststellen van infectie met Mycobacterium tuberculosis.

- De sensitiviteit van de test is bij gebruikelijke afkapwaarden hoog, maar verminderd bij stoornissen van de cellulaire immuniteit en hogere leeftijd.

- De specificiteit wordt vooral bepaald door kruisgevoeligheid bij infecties met atypische mycobacteriën en vaccinatie met Bacillus Calmette-Guérin (BCG).

- De verstorende invloed van BCG-vaccinatie neemt af met de tijdsspanne sinds vaccinatie en is afhankelijk van de leeftijd waarop werd gevaccineerd.

- De tuberculinereactie kan weer toenemen door herhaalde tuberculinetests in kort tijdsbestek uit te voeren, waardoor de anamnestische respons wordt gestimuleerd. Dit ‘boosting’-fenomeen komt met name voor bij atypische infecties, na BCG-vaccinatie en op hoge leeftijd.

- De interpretatie van de tuberculinereactie wordt bepaald door testindicatie, verwachte kans op latente tuberculose-infectie, de hogere prevalentie van ‘oude’ infecties bij oudere Nederlanders en immigranten, BCG-vaccinatiestatus en, bij beschikbaarheid van een uitgangswaarde, het boostingfenomeen. De rol in de diagnostiek van tuberculose is beperkt.

Artikelinformatie

Aanvaard op

20 januari 2003

25 maart 2003

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:539-43

Vakgebied

Interne vakken

Longziekten

Microbiologie

Auteursinformatie

Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, afd. Infectieziekten, Tropische Geneeskunde en Aids, Amsterdam.

KNCV Tuberculosefonds, afd. Onderzoek en Ontwikkeling, Den Haag.

Dr.F.G.J.Cobelens, arts-epidemioloog (tevens: Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, afd. Infectieziekten, Tropische Geneeskunde en Aids, Amsterdam).

Contact Mw.dr.A.Verbon, internist-infectioloog (averb@lmib.azm.nl)