Dames en Heren,
Anemie, in het bijzonder ijzergebreksanemie, komt vaak voor. Een tekort aan ijzer kan verschillende oorzaken hebben en onder andere voortkomen uit een tekort in de voeding, verminderde opname in de dunne darm of bloedverlies. In Nederland is bij mannen en vrouwen boven de 50 jaar bloedverlies de meest voorkomende oorzaak van ijzergebreksanemie, met name chronisch gastro-intestinaal bloedverlies.1 Door bij deze patiënten ijzer te suppleren kan de anemie tijdelijk worden gecorrigeerd, hetgeen arts en patiënt ten onrechte kunnen interpreteren als een wezenlijke verbetering. Echter, de oorzaak van het ijzerverlies is er vanzelfsprekend niet mee weggenomen. Aan de hand van de volgende 3 casussen willen wij u demonstreren dat ijzergebreksanemie geen diagnose is, maar een symptoom van een onderliggende aandoening: diagnostiek naar de oorzaak van het ijzergebrek is noodzakelijk.
Patiënt A is een 79-jarige vrouw als zij door de huisarts wordt gezien vanwege kortademigheid, die sinds enkele maanden…
Artikelinformatie
(Geen onderwerp)
Dordrecht, maart 2007,
In aanvulling op het artikel van collega Alvarez Herrero et al. (2007:221-5) rapporteren wij onze ervaringen met ijzergebreksanemie in de huisartspraktijken in de regio Dordrecht. In een retrospectieve studie van 1 januari tot en met 31 augustus 2005 naar patiënten met een nieuwe ijzergebreksanemie (ferritineconcentratie < 25 μg/l voor mannen en < 20 μg/l voor vrouwen) werden vrouwen van 50 jaar en jonger geëxcludeerd, om hypermenorroe als oorzaak van de ijzergebreksanemie uit te sluiten. Bij de resterende 103 patiënten waren opvallende conclusies dat 50% van de patiënten met een ijzergebreksanemie een normaal ‘mean corpuscular volume’ (MCV) had en de meerderheid van deze patiënten een normale transferrineconcentratie (tabel). Van deze patiënten kreeg 36% een gastroscopie en 32% een colonoscopie, terwijl 25% beide onderzoeken onderging. Ondanks het feit dat een minderheid een scopie onderging, zijn er 24 (24%) verklaringen gevonden voor de ijzergebreksanemie, bijvoorbeeld grote poliepen, colitis en angiodysplasieën. Bij 8 patiënten werd een carcinoom gevonden, waarvan 6 (75%) in het rechtszijdige colon.
Naar aanleiding van onze gegevens en het feit dat meer dan 10% van deze patiënten een carcinoom moet hebben,1 is een prospectieve studie gestart, het ‘Project of anemia analysis from the general practitioner to the Albert Schweitzer Hospital’ (PAGAS). Er is in overleg met de huisartsen in de regio een transmuraal zorgpad gedefinieerd voor nieuwe patiënten met een ijzergebreksanemie. Dit zorgpad kent 2 elementen: van alle patiënten met een nieuwe anemie wordt automatisch een uitgebreide laboratoriumanalyse verricht. Indien er sprake is van hypoferritinemie, kan de huisarts een gastro- en colonoscopie aanvragen, die binnen 4 weken wordt verricht. Wij hopen hiermee een kwaliteitsverbetering in de Dordtse regio te bewerkstelligen door het aantal anemieën zonder verklaring en het aantal patiënten met ijzergebreksanemie bij wie geen scopie is uitgevoerd te reduceren. Tevens krijgen wij hiermee wetenschappelijke informatie over de oorzaken van anemie in de huisartspraktijk, de redenen waarom bij patiënten geen scopie wordt verricht, de opbrengst van scopieën in deze patiëntengroep, de snelheid van correctie van de anemie met ijzersuppletie et cetera. PAGAS is per 1 januari 2007 begonnen met 60 huisartsen in de Dordtse regio (www.pagas.nl). Wij verwachten de eerste prospectieve resultaten in 2009 te publiceren.
Rockey DC, Cello JP. Evaluation of the gastrointestinal tract in patients with iron-deficiency anemia. N Engl J Med. 1993;329:1691-5.