Hyponatriëmie bij acute intracraniële aandoeningen; cerebraal zoutverlies

- Hyponatraemia is a frequent finding in the course of an acute intracranial disease, especially after a subarachnoid haemorrhage.

- The fall in plasma sodium concentration is usually mild and not below 124 mmol/l but may reach dangerously low levels with serious neurological complications.

- In the early 1950s the cause of the hyponatraemia was believed to be primarily excessive natriuresis and therefore named ‘cerebral salt wasting’. After the description of the syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion (SIADH) this was favoured as the most likely explanation.

- Only in recent years has it become evident that many hyponatraemic patients with acute brain disease are actually hypovolaemic. This is compatible with the original diagnosis of cerebral salt wasting. The increased plasma concentrations of natriuretic peptides are likely to mediate the increased natriuresis.

- Cerebral salt wasting can be treated with a simple regimen of water and salt suppletion. If needed a mineralocorticoid like fludrocortisone can be given to increase renal tubular sodium reabsorption.

Samenvatting

- Hyponatriëmie komt frequent voor na het ontstaan van een intracraniële aandoening, met name na een subarachnoïdale bloeding.

- De plasmanatriumconcentratie is meestal licht verlaagd (niet < 124 mmol/l), maar kan gevaarlijk lage waarden bereiken met ernstige neurologische afwijkingen.

- In het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw werd hyponatriëmie bij neurochirurgische patiënten voor het eerst beschreven en verklaard door een verhoogde natriurese, en daarom ‘cerebraal zoutverlies’ (‘cerebral salt wasting’) genoemd. Later werd het syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon (‘inappropriate antidiuretic hormone secretion’ (SIADH)) als oorzaak van de hyponatriëmie gezien.

- Pas de laatste jaren is duidelijk geworden dat toch verhoogde natriurese met daarmee gepaard gaande hypovolemie een frequente oorzaak is van hyponatriëmie bij acute intracraniële aandoeningen. Verhoogde plasmaconcentraties van natriuretische peptiden zijn een mogelijke verklaring voor de toegenomen natriurese.

- Behandeling van cerebraal zoutverlies met vocht en NaCl-suppletie is meestal effectief. Indien nodig kan een mineralocorticoïd, zoals fludrocortison, worden gegeven om de renale natriumreabsorptie te bevorderen.