Honderd jaar beroerten in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (1857-1956)

- In the middle of the 19th century physicians performing autopsy could recognise cerebral softening through arterial occlusion, and distinguish it from intracerebral haemorrhage (apoplexy). During life diagnostic possibilities were limited, until the introduction of arteriography in 1927. A low blood pressure and embolism from the heart were considered possible causes of brain softening. After the turn of the century, when blood pressure could be measured, cerebral haemorrhage was generally attributed to arterial hypertension. The anatomical substrate of brain haemorrhage was controversial: bursting of a microaneurysm or a sclerotic artery, and primary infarction followed by increased permeability of vessel walls were all proposed as intermediate events. The subject of subarachnoid haemorrhage was first mentioned in the 1930s. Migraine and toxic factors were initially implicated as causes, later especially aneurysms. In the 19th century treatment of stroke would often involve bloodletting and application of dressings. Lumbar puncture was used in the 1920s and 30s for subarachnoid or intracerebral haemorrhages. In 1950 the first report about surgical occlusion of cerebral aneurysms appeared in the Journal.

Samenvatting

Halverwege de 19e eeuw kon bij obductie hersenverweking (encefalomalacie), door afsluiting van een hersenarterie, worden herkend als aparte vorm van de beroerte, naast de hersenbloeding (apoplexie). Diagnostische mogelijkheden tijdens het leven waren beperkt, tot aan de komst van de arteriografie in 1927. In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde werden als mogelijke oorzaken van verweking een lage bloeddruk en embolieën uit het hart genoemd. Bloedingen werden na de eeuwwisseling, toen meting van de bloeddruk mogelijk werd, veelal toegeschreven aan arteriële hypertensie. Over het substraat van de hersenbloeding bestonden verschillende meningen: barsten van een microaneurysma of een sclerotische arterie, of verhoogde doorlaatbaarheid van de vaatwand na voorafgaande infarcering. Over de subarachnoïdale bloeding werd in de jaren dertig voor het eerst geschreven. Als mogelijke oorzaken werd eerst gedacht aan migraine en toxische factoren, later vooral aan een aneurysma. Behandelingen voor beroerten bestonden aanvankelijk uit aderlaten en compressen. Lumbale punctie werd in de jaren twintig en dertig toegepast bij de subarachnoïdale en de intracerebrale bloeding. Vanaf 1950 werd rechtstreekse operatieve behandeling van het hersenaneurysma beschreven.