De waardering van specialisten door patiënten in beeld gebracht

Hoe representatief is Zorgkaart Nederland?

Onderzoek
Tijs A. Stehmann
W.A. (Alexander) Goudriaan
J.C.C.M. (Hans) in ’t Veen
Boudewijn J. Kollen
C.C.P.M. (Kees) Verheyen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:A9870
Abstract

Samenvatting

Doel

Het beschrijven van het aantal waarderingen en de corresponderende cijfers van medisch specialisten op beoordelingswebsite ZorgkaartNederland.nl en het evalueren van deze website als kwaliteitsinstrument.

Opzet

Exploratief beschrijvend onderzoek.

Methode

Van het openbare gedeelte van ZorgkaartNederland.nl werden in juli 2015 gegevens verzameld. Per ziekenhuis werden voor elk specialisme het aantal specialisten, het waarderingscijfer van de specialistengroep (groepscijfer), het aantal waarderingen, het aantal specialisten zonder waarderingen en het aantal specialisten met minstens 9 waarderingen genoteerd. De uitkomstmaten waren het mediane aantal waarderingen per specialisme en het groepscijfer. Deze werden geanalyseerd met beschrijvende en niet-parametrische statistiek.

Resultaten

Per maand kende ZorgkaartNederland.nl 763.000 unieke bezoekers; gemiddeld 0,08% van hen bracht een stem uit. ZorgkaartNederland.nl vermeldde 15.337 specialisten, verspreid over 97 ziekenhuizen, 2060 specialismen, met in totaal 45.548 waarderingen. Van hen hadden 6682 (43,4%) specialisten 0 waarderingen en 1165 specialisten (7,6%) ≥ 9 waarderingen gekregen. Tevens hadden 327 (15,9%) specialistengroepen geen enkele waardering. Het mediane aantal waarderingen en het mediane groepscijfer waren voor snijdende specialismen significant hoger dan voor beschouwende specialismen.

Conclusie

ZorgkaartNederland.nl toont cijfers over 56,6% van alle specialisten. Wanneer de door ZorgkaartNederland.nl ingevoerde ondergrens voor validiteit van minstens 9 waarderingen per specialist gehanteerd wordt, zijn de cijfers van slechts 7,6% van alle specialisten valide. Van de unieke bezoekers brengt gemiddeld 0,08% een stem uit. Snijdende specialismen hebben een hoger aantal waarderingen en een hoger waarderingscijfer dan beschouwende. ZorgkaartNederland.nl voldoet in haar huidige vorm niet als valide kwaliteitsinstrument voor de beoordeling van de kwaliteit van zorg van een medisch specialist. Dit artikel geeft daarom aanbevelingen ter verbetering.

Auteursinformatie

Isala, afd. Orthopedie en Traumatologie, Zwolle.

Drs. T.A. Stehmann, coassistent en statisticus; drs. W.A. Goudriaan, coassistent; dr. C.C.P.M. Verheyen, orthopedisch chirurg.

Sint Franciscus Vlietland Groep, afd. Longziekten, Rotterdam.

Dr. J.C.C.M. in ’t Veen, longarts.

Rijksuniversiteit Groningen-Universitair Medisch Centrum Groningen, afd. Huisartsgeneeskunde, Groningen.

Dr. B.J. Kollen, epidemioloog.

Contact drs. T.A. Stehmann (tijsstehmann@hotmail.com)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

T.A. Stehmann en W.A. Goudriaan hebben evenveel bijgedragen aan de totstandkoming van het manuscript; zij delen het eerste-auteurschap.

Auteur Belangenverstrengeling
Tijs A. Stehmann Niet beschikbaar
W.A. (Alexander) Goudriaan ICMJE-formulier
J.C.C.M. (Hans) in ’t Veen ICMJE-formulier
Boudewijn J. Kollen ICMJE-formulier
C.C.P.M. (Kees) Verheyen ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Indien medici oordelen dat de Zorgkaart Nederland onvoldoende representatief is, krijg ik de kriebels en vergelijk ik dit met de reclame: wij van WC-eend adviseren WC-eend.

Mijn voorstel is om dit onderzoek uit te laten voeren door onafhankelijke onderzoekers, dus niet-medici. Hierdoor stijgt de relevantie van het onderzoek en de waarde van het resultaat enorm.

Geen van de auteurs is betrokken bij ZorgkaartNederland dus hebben wij delen niet uw WC-eend-gevoel. Uiteraard snap ik wel wat u bedoelt. Het is zo dat wij het onderzoek zijn gestart uit nieuwsgierigheid, zoals de meeste onderzoeken starten. Wij wilden nagaan of ZorgkaartNederland als een betrouwbaar kwaliteitsinstrument kan worden aangemerkt zoals minister Schippers dat aangaf. En natuurlijk hebben wij ina lle eerlijkheid geprobeerd nauwgezet wetenschappelijk deze vraag te analyseren. De beschouwing van de resultaten is zoals wij die interpreteren en daar geven wij onze uitleg en kleur aan. Daar zal menigeen anders over kunnen denken en een andere uitleg van de resultaten gegeven hebben dan onze interpretatie. Het herhalen van een onderzoek door een andere groep vind ik met u een prima plan en hiertoe nodig ik een ieder uit met welke achtergrond dan ook. Dank voor uw reactie.

Kees Verheyen

Interessant en relevant artikel, maar er valt op basis van de wetenschappelijke literatuur nog wel iets meer te zeggen over dit onderwerp. Voor het betrouwbaar vergelijken van individuele artsen is het aantal reviews per arts nu nog vaak te laag. Onderzoek van Koolman liet echter zien dat op ziekenhuisniveau de resultaten van Zorgkaart vergelijkbaar zijn met die van meer gecontroleerde studies. Dat blijkt ook uit buitenlands onderzoek van Bardach e.a. (2013)

Buitenlands onderzoek naar ratings op artsniveau geeft een gemengd beeld. 

Gao e.a. (2012) vonden voor Amerikaanse artsen statistisch significante verbanden tussen de ratings, het aantal jaren ervaring van een arts, diens opleiding en nascholing en 'malpractice claims'.  

Bradley e.a. (2015) vonden een zwak verband tussen online ratings van Amerikaanse artsen en enkele aspecten van met traditionele methoden gemeten patiëntervaringen.  

Greaves e.a. (2012) onderzochten de relatie tussen online ratings van Engelse huisartsen met patiëntervaringen en klinische kwaliteit. Zij concluderen: "The frequency of patients rating their family physicians on the Internet is variable in England, but the ratings are generally positive and are moderately associated with other measures of patient experience and weakly associated with clinical quality." 

Emmert e.a. (2015) vonden voor Duitse artsen dat "patient satisfaction results from offline surveys [...] were shown to be significantly associated with online ratings." 

Dit NTvG artikel bevat geen verwijzingen naar deze relevante literatuur. Wel wordt er verwezen naar 1 studie uit 2012 waaruit blijkt dat respondenten die positieve patiëntervaringen rapporteren, een hoger zorggebruik en hogere kosten hebben. De auteurs concluderen op basis daarvan dat een hoger cijfer niet garant staat voor betere zorg. Er zijn echter ook studies waarin wel een positief verband gevonden is tussen betere patiëntervaringen en betere klinische uitkomsten. Bijv. de studie van Meterko e.a. (2010) waarin is aangetoond dat patiënten die betere ervaringen met patiëntgerichte zorg rond hartinfarct rapporteren, een significant lagere kans op sterfte aan een hartinfarct hebben. 

Diana Delnoij, hoofd Kwaliteitsinstituut, Zorginstituut Nederland

De masterscriptie van Rosanne Geesink (olv Koolman) bekijkt de resultaten inderdaad op ziekenhuisniveau en analoog daaraan schreef Maarten Krol (Stichting Miletus) een prima stuk over de methodologische- en responsverschillen tussen ZorgkaartNederland en de CQ-index. Dat zijn papers die onze opzet raken maar ook weer wezenlijk verschillen. Belangrijker is dat de aanvullingen en inzichten die u geeft erg nuttig zijn. Ze voegen een belangrijke nuancering en weging toe die wij in onze discussie inderdaad meer aandacht hadden kunnen of zelfs moeten geven, oprechte dank daarvoor!

Beste auteurs, in het artikel wordt naar aanleiding van het bescheiden explorerende onderzoek de volgende stevige conclusie getrokken: "zorgkaartnederland maakt de daadwerkelijke kwaliteit van zorg niet inzichtelijk". Aangezien jullie deze conclusie trekken, kunnen jullie mij dan ook uit kunnen leggen wat 'kwaliteit van zorg' is?

Age Brugman, marketingadviseur