De dokter is geen pizzabakker

Kreeg u ook zo’n hoog cijfer van Zorgkaart Nederland? In dit nummer rapporteren Stehmann en collega’s de waarderingen van patiënten voor 27 medische specialismen (A9870). Voor de Nederlandse dokter ligt de lat behoorlijk hoog. Slechts 3 medische specialismen kregen minder dan een 8. De snijders staan ruim aan kop. Het zit wel snor met die Nederlandse zorg, zou je kunnen denken.

Maar na enige studie lijkt het toch wel lastig conclusies te trekken uit deze getallenbrij. Mensen die de moeite namen om op ZorgkaartNederland.nl hun dokter te scoren, waarderen deze. Verder dan dat kom ik eigenlijk niet, want het is onduidelijk welke patiënten deze cijfers achterlieten. Zo’n verzameling met getalletjes is toch echt iets anders dan onderzoek doen. Je kunt dan altijd iets zeggen over de groep patiënten waarvoor de deelnemers representatief zijn. Maar bij Zorgkaart Nederland blijf ik vooral steken in een opsomming van vragen die je allemaal niet met deze gegevens kunt beantwoorden. Kan ik hiermee de beste dokter kiezen? Nee, want behalve de waardering is er vrijwel geen enkel patiëntkenmerk beschikbaar. Is er dan misschien uit de literatuur een relatie bekend tussen dit soort waarderingen en complicaties? Lastig, want de studies die dit onderzochten blijven hangen in matige correlatiecoëfficiënten en kampen ook met veel methodologische beperkingen omdat niet voor patiëntenmix gecorrigeerd kan worden.

De initiatiefnemers menen dat de cijfers valider worden naarmate er meer waarderingen per specialist zijn. Dat is onzin en gaat niet helpen. We hebben vooral betere cijfers nodig die we kunnen generaliseren naar de dagelijkse praktijk. Dus respondenten die representatief zijn voor de patiënten die een medisch specialist bezoeken. Representatief qua leeftijd, aandoening, behandeling, complicaties, comorbiditeit en nog veel meer. Alleen al aan de aantallen kun je zien dat de waarderingen in geen enkele verhouding staan tot het aantal klinische en poliklinische behandelingen dat jaarlijks in Nederlandse ziekenhuizen plaatsvindt. Als van iedere patiënt die een medisch specialist bezoekt een waardering gevraagd zou worden en in de analyses rekening wordt gehouden met al die zaken die de waardering van patiënten en de kwaliteit van zorg beïnvloeden, komen we een klein beetje in de richting van een zinnig rapportcijfer. Dan kunnen we met heel veel slagen om de arm medisch specialisten en ziekenhuizen vergelijken. Op dit moment zitten we daar mijlenver vandaan en is vooral de bekende verzuchting ‘garbage in, garbage out’ op haar plaats. Aardig voor de pizzabakker of de webshop die klanten wil trekken, maar met transparantie en kwaliteit van zorg hebben dit soort getallen niks te maken.