Het succes van een dwaling. De hersen-schedelleer van Franz Joseph Gall (1758-1828) en de echo van de frenologie in Nederland

Franz Joseph Gall (1758-1828) heeft zijn wens om als wetenschappelijk denker en onderzoeker erkend te worden niet in vervulling zien gaan. In recente onderzoeken over Galls hersen-schedelleer overheerst echter niet meer de spot waarmee men destijds in karikaturen de craniologie bejegende.1 Er wordt nu meer de nadruk gelegd op Galls ideeën over de functionele en vergelijkende hersenanatomie en de invloed van zijn concept van de hersenlokalisatietheorie op de ontwikkeling van de psychiatrie, het strafrecht en de sociologie.

Gall bezocht in 1806 Nederland. Zijn lezingen leidden hier niet tot een frenologische beweging zoals in Duitsland, Frankrijk, Engeland en Amerika; toch heeft zijn visie hier invloed gehad op de ontwikkeling van de gerechtelijke geneeskunde en op de profilering van de 19-eeuwse psychiatrie als zelfstandige medische discipline.