Het hyperglykemisch dehydratiesyndroom

Two patients, men aged 47 and 64 years, were found in a comatose condition in their homes, after a period of fatigue, polyuria and polydipsia. They had not been known to suffer from diabetes mellitus, but now displayed a hyperglycaemic hyperosmolar non-ketoacidotic disorder as the first manifestation of diabetes mellitus type 2. In that condition, just sufficient insulin is present to counteract ketone production, but not enough to prevent hyperglycaemia. Neurological and thromboembolic manifestations, possibly fatal, may result from severe dehydration brought about by a vicious circle in which osmotic diuresis reduces the effective circulating volume, causing renal function to decrease and hyperglycaemia to increase even more. Both patients recovered fully after adequate treatment with solutions of NaCl and glucose.

Dames en Heren,

De patiënt met diabetes mellitus wordt bij onvoldoende regulering van het koolhydraatmetabolisme niet alleen bedreigd door de langetermijncomplicaties van de ziekte. Op korte termijn bestaat het gevaar van acute ontregelingen. De hypoglykemie en de diabetische ketoacidose zijn voldoende bekend en worden doorgaans snel herkend. Veel minder bekend is een andere vorm van ontregeling: het hyperglykemisch dehydratiesyndroom ofwel de hyperglykemische hyperosmolaire niet-ketoacidotische ontregeling (HHNKO). Het kan de eerste presentatie zijn van een nog niet bekende diabetes mellitus. Herkenning is daardoor moeilijk. HHNKO treedt op bij type-2-diabetes (niet van insuline afhankelijke vorm). De jaarlijkse incidentie is 2 à 3 per 100.000 in de algemene populatie.1 Bekendheid met dit syndroom is van belang vanwege de hoge morbiditeit en sterfte. Deze klinische les gaat dieper in op dit ziektebeeld aan de hand van 2 ziektegeschiedenissen.

Patiënt A, een 47-jarige onderwijzer, had sedert een jaar last van vermoeidheid, geduid als een…