Hersenchirurgie als remedie voor verslaving

Russische hersenchirurgen zeggen heroïneverslaafden te kunnen genezen door een klein stukje van hun beider hersenhelften te verwijderen. In het Herseninstituut te Sint-Petersburg zijn de afgelopen 2 jaar 100 heroïneverslaafden op die manier behandeld. Van hen zou 80 voorgoed genezen zijn (The Observer, 7 februari 1999).

The Observer heeft een 19-jarig meisje geïnterviewd dat al 3 jaar verslaafd was aan heroïne en nu aan haar hersenen is geopereerd. Zij zei zich na de operatie als herboren te voelen: ‘Ik kan het alle verslaafden aanbevelen.’ Inmiddels heeft zij haar afgebroken studie Techniek weer opgevat. Zij is zelfs kennissen tegengekomen die heroïne gebruiken, maar voelde toen geen enkele aandrang om weer met hen mee te doen. ‘Ik vind wel nieuwe vrienden’, aldus het meisje.

De directeur van het Herseninstituut in Sint-Petersburg, dr. Sviatoslav Medvedev, vertelt dat de chirurgische behandeling van verslaving eigenlijk al lang geleden is ontwikkeld. Medvedev: ‘Het begon allemaal dertig jaar geleden met een behandeling van fantoompijn. Veel van die patiënten waren ook aan drugs verslaafd, omdat zij regelmatig morfine gebruikten om de pijn te stillen. Wij merkten toen dat zij na de hersenchirurgie niet alleen hun fantoompijn kwijt waren, maar ook hun verslaving.’ De goede resultaten van hersenchirurgie bij zware depressies en obsessies, die als laatste redmiddel ook in het westen wordt toegepast, vormden voor de Petersburgse artsen een aanleiding om te gaan experimenteren met drugsverslaafden.

De Russische artsen verwijderen in beide hersenhemisferen ongeveer één kubieke millimeter hersenweefsel. De grootste vernieuwing noemen de Russen het door henzelf ontwikkelde eenvoudige apparaat voor MRI waarmee zij de hersendelen kunnen opzoeken die de verslaving bepalen. De operatie zelf wordt ‘blind’ uitgevoerd op basis van berekeningen. De artsen gebruiken daarbij een speciaal ontwikkeld stalen hoofdframe als geleider (figuur). Het MRI-apparaat gebruikt men niet tijdens de operatie, omdat dat pijnlijk is en een algehele narcose vereist. Nu kan men volstaan met een lokale anesthesie. Dat is niet alleen veel goedkoper, maar heeft ook een belangrijk voordeel: tijdens het opereren kan men vitale functies als het spraak- en denkvermogen van de patiënt in de gaten houden. De Russische artsen gebruiken verder een zelfontwikkeld ‘cryogeen mes’, dat zij koelen door er met een oude luchtpomp voor autobanden vloeibare kooldioxide langs te pompen.

Volgens Medvedev is de chirurgische aanpak van heroïneverslaving minder pijnlijk dan het verwijderen van een verstandskies en slechts iets duurder. ‘Het is pijnloos en effectief, ik ken geen andere methode om verslaving te genezen die zoveel succes heeft’, aldus Medvedev. In het westen is men echter nogal sceptisch over deze methode. Medvedev denkt dat dat komt door ‘de obsessie met mensenrechten’ en de link die er gelegd wordt met de elektroshockbehandeling. ‘Dat is jammer, want dat betekent een groot verlies aan mogelijkheden’, zegt hij. Hijzelf is vol vertrouwen: ‘Later dit jaar zullen de resultaten van ons team gepubliceerd worden.’