Herleefd verleden

Het gebeurt steeds weer: wanneer ik een bepaald verzorgingshuis binnenloop, komt de herinnering aan mijn eerste schooljaren naar boven. Het is niet de aanblik – door de vrij moderne bouwstijl doet het verzorgingshuis in niets denken aan het houten schoolgebouw uit mijn jeugd. Maar er hangt een zekere geur die me ogenblikkelijk terugbrengt naar mijn eerste stappen in die school met haar houten banken, inktpotten en karakteristieke bolle schoollampen.

De associatie tussen geur, herinneringen en emoties – ook wel het Proust-fenomeen genoemd – is klassiek en waarschijnlijk voor velen herkenbaar. Er zijn boeken over volgeschreven. Behalve aan onze veiligheid draagt het reukvermogen door die verbinding ook bij aan onze kwaliteit van leven. Maar terwijl we voor problemen met gehoor en visus doorgaans uitvoerig aandacht hebben, lijken reukstoornissen in onze praktijk onderbelicht. Dit nummer wil daar verandering in brengen (D7426).

‘Horen en zien geven we veel aandacht, waarom ruiken niet?’

Het verleden kwam ook tot leven door het artikel over het beoordelen van de vullingsstatus van een patiënt (D7803). Bij het lezen dwaalden m’n gedachten af naar mijn oude veneuze boog. Destijds door iedere coassistent verplicht aangeschaft, waarschijnlijk heel weinig gebruikt en nu verstoft op vele zolders of nog incidenteel dienstbaar als provisorische waterpas. Ik weet niet of de door de auteurs aanbevolen point-of-care echografie veel ingang zal vinden in de huisartsenpraktijk. Iets kan nog zo eenvoudig te hanteren zijn, bij schaars gebruik gaat routine verloren en wordt de drempel voor toepassing steeds hoger.

Soms moeten we ook duidelijk afstand nemen van wat in het verleden werd bijgebracht en bijna onuitroeibaar in ons hoofd blijft doorzingen. Toen ik in de collegebanken zat, was het pancreascarcinoom de gevreesde silent killer. Nog steeds een aandoening met marginale overleving, maar ontwikkelingen in de laatste decennia hebben de zorg voor patiënten met deze aandoening beslist verbeterd (D7654, D7435).

Zeker, het verleden helpt ons bij het begrijpen en relativeren van het heden, maar soms is het tijd om historisch gegroeide overtuigingen bij te stellen.