Hergebruik van spuiten heeft geleid tot leverkanker

Het aantal sterfgevallen aan leverkanker in Japan is sinds de jaren zeventig snel toegenomen en ligt nu op 30.000 per jaar (op een bevolking van 125 miljoen mensen). De voornaamste oorzaak van deze ontwikkeling is niet overmatig alcoholgebruik, zoals men vroeger wel dacht, maar hepatitis C; infecties met dit virus zouden wel 80 van alle gevallen van leverkanker veroorzaken. Meer dan 2 miljoen Japanners (1,6 van de bevolking) zijn nu besmet met hepatitis C. De sterke verbreiding van dit virus zou een direct gevolg zijn van het hergebruik van injectiespuiten en -naalden, dat in Japan nog tot twaalf jaar geleden veel voorkwam (Daily Yomiuri, 19 februari 2000).

Ook na 1972, het jaar waarin een test voor de opsporing van hepatitis C beschikbaar kwam, werd het virus in Japan nog frequent via het bloed verbreid door het hergebruik van injectiespuiten. Dit was daar tot het eind van de jaren tachtig heel gebruikelijk, terwijl bijvoorbeeld de Britse regering al in 1945 verordonneerd had dat voor iedere patiënt een nieuwe injectiespuit moest worden gebruikt. In 1953 verklaarde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat hergebruik van injectiespuiten een belangrijke oorzaak was van hepatitisinfecties. Het Japanse ministerie van Volksgezondheid adviseerde medische instellingen echter pas vijf jaar daarna, in 1958, om de naalden van injectiespuiten na gebruik te vervangen. Nogal wat ziekenhuizen lieten deze aanbeveling echter voor wat ze was. Pas in 1988 vaardigde het Japanse ministerie van Volksgezondheid, daartoe aangezet door de WHO, een algeheel verbod uit voor het hergebruik van injectiespuiten.

In Japan worden van oudsher zeer veel injecties toegediend. Niet alleen zijn daar al vanaf het begin van deze eeuw vaccinaties verplicht tegen tuberculose, cholera, tyfus, difterie en kinderziekten, maar daarnaast is ook de intraveneuze toediening van medicijnen er veel gebruikelijker dan de orale. Japanse artsen worden namelijk betaald naar het aantal medicijnen dat ze persoonlijk hebben toegediend.

Bij zoveel toegediende injecties en zo'n slechte hygiëne kon een enorm aantal gevallen van hepatitis C niet uitblijven. Zo bleek uit een in 1995 door het Japanse Rode Kruis verricht onderzoek onder bloeddonoren dat 1 op 600 tieners drager was van hepatitis C. Onder 50- tot 60-jarige donoren was dat zelfs 1 op 40. In Nederland was het aantal met hepatitis C besmette bloeddoren in datzelfde jaar slechts 1 op 2500.