Wat vindt de Nederlander van het toestemmingsvereiste?

Hergebruik van medische gegevens voor onderzoek

Onderzoek
Remco Coppen
Peter P. Groenewegen
J.M.W. (Mieke) Hazes
Judith D. de Jong
Job Kievit
J.N.D. (Nico) de Neeling
S.A.(Menno) Reijneveld
Robert A. Verheij
Elizabeth Vroom
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:A9868
Abstract

Samenvatting

Doel

Hoe kijken zorggebruikers, in het kader van de bescherming van persoonsgegevens, aan tegen het gebruik van medische gegevens voor wetenschappelijk onderzoek?

Opzet

Enquête onder 731 leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het NIVEL.

Methode

Schriftelijke en online vragenlijst met algemene vragen en per respondent 4 casussen. De vragen gingen over het vertrouwen van de respondent in het gebruik van eerder geregistreerde gegevens voor verschillende typen gezondheidszorgonderzoek, en over de bereidheid om onder verschillende omstandigheden gegevens ter beschikking te stellen zonder dat om toestemming wordt gevraagd.

Resultaten

Respondenten toonden veel vertrouwen in wetenschappelijk onderzoekers en artsen als het ging om hergebruik van medische gegevens voor onderzoek. Een meerderheid vond dat voor zulk onderzoek niet expliciet om toestemming hoeft te worden gevraagd als men maar geïnformeerd wordt: een derde vond zelf kunnen beslissen belangrijker dan vooruitgang van de wetenschap, drie kwart vond expliciete toestemming niet nodig als de gegevens goed beveiligd zijn en alleen voor wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt.

Conclusie

De bescherming van medische gegevens moet in verhouding staan tot de risico’s van misbruik en de opbrengsten van onderzoek met die gegevens. Een grote meerderheid van de zorggebruikers heeft vertrouwen in de onderzoekers en de bestaande gedragscodes garanderen de bescherming van de gegevens voldoende. Daarom zien we geen noodzaak tot een strikt toestemmingsvereiste, dat onderzoek in de gezondheidszorg onnodig zou beperken. Wel achten we grotere transparantie over het onderzoeksproces noodzakelijk om het juiste evenwicht tussen de bescherming van persoonsgegevens en de noodzaak van een lerend gezondheidszorgsysteem te benadrukken.

Auteursinformatie

NIVEL – Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, Utrecht

Dr.mr. R. Coppen, gezondheidszorgonderzoeker, jurist; prof.dr. P.P. Groenewegen, gezondheidszorgonderzoeker, socioloog, dr. J.D. de Jong, gezondheidszorgonderzoeker, socioloog; dr. R.A. Verheij, gezondheidszorgonderzoeker, sociaal geograaf.

ErasmusMC, Rotterdam, afd. Reumatologie: prof.dr. J.M.W. Hazes, reumatoloog.

LUMC, Leiden, afd. Medische Besliskunde en afd. Heelkunde: prof.dr. J. Kievit, chirurg.

Gezondheidsraad, Den Haag: dr. J.N.D. de Neeling, epidemioloog.

UMCG, Groningen, afd. Gezondheidswetenschappen: prof.dr. S.A. Reijneveld, sociaal geneeskundige-epidemioloog.

Duchenne Parent Project, Veenendaal: drs. E. Vroom, tandarts.

Contact dr.mr. R. Coppen

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

Mevrouw drs. A.E.M. Brabers en mevrouw dr. M. Reitsma-van Rooijen van het NIVEL Consumentenpanel Gezondheidszorg leverden een inhoudelijke bijdrage aan de totstandkoming van de vragenlijst.

Auteur Belangenverstrengeling
Remco Coppen ICMJE-formulier
Peter P. Groenewegen ICMJE-formulier
J.M.W. (Mieke) Hazes ICMJE-formulier
Judith D. de Jong ICMJE-formulier
Job Kievit ICMJE-formulier
J.N.D. (Nico) de Neeling ICMJE-formulier
S.A.(Menno) Reijneveld ICMJE-formulier
Robert A. Verheij ICMJE-formulier
Elizabeth Vroom ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties