Toediening anti-epileptica in de laatste levensfase

Gliomen: tot het einde in de aanval tegen epilepsie

Opinie
Johan A.F. Koekkoek
Manon S.A. Boddaert
Martin J.B. Taphoorn
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A6924
Abstract

Samenvatting

Bij patiënten met een hooggradig glioom doen zich ook tijdens de laatste levensfase relatief frequent epileptische aanvallen voor. Door het optreden van slikklachten bij verdere tumorprogressie is het gebruik van orale anti-epileptica op een gegeven moment niet meer mogelijk. Wij hebben een conceptrichtlijn opgesteld en stellen voor om glioompatiënten met bekende epilepsie, die slikstoornissen ontwikkelen in de laatste levensfase, anti-epileptica in alternatieve toedieningsvormen voor te schrijven. Buccaal clonazepam heeft hierbij de eerste voorkeur als onderhoudsbehandeling, naast een aanvalsbehandeling met intranasaal midazolam. Een adequate behandeling van epileptische aanvallen, juist ook in de laatste levensfase, kan bijdragen aan een zo lang mogelijk behoud van kwaliteit van leven van patiënten met een hooggradig glioom.

Auteursinformatie

VU medisch centrum, afd. Neurologie, Amsterdam.

Bardo Hospice, Hoofddorp.

Drs. M.S.A. Boddaert, arts palliatieve geneeskunde (tevens: Spaarne Ziekenhuis).

Contact Drs. J.A.F. Koekkoek (j.koekkoek@vumc.nl)

Verantwoording

Belangenconflict en financiële ondersteuning: formulieren met belangenverklaringen zijn beschikbaar bij dit artikel op www.ntvg.nl (zoeken op A6924; klik op ‘Belangenverstrengeling’). Martin J.B. Taphoorn en Johan A.F. Koekkoek ontvingen subsidie van de Sint Jacobusstichting Den Haag, stichting ZOLEON en stichting Chanrone.
De conceptrichtlijn ‘Behandeling van epilepsie bij patiënten met een hersentumor in de laatste levensfase’ werd opgesteld met medewerking van: Manon S.A. Boddaert, dr. Cees A. van Donselaar, prof.dr. Jan J. Heimans, prof.dr. N.H. (Harry) Hendrikse, Johan A.F. Koekkoek, dr. Tjeerd J. Postma, dr. Jaap C. Reijneveld, dr. Eefje M. Sizoo, prof.dr. Martin J.B. Taphoorn, dr. Charles J. Vecht en Hanneke Zwinkels.
Dr. Tjeerd J. Postma, neuro-oncoloog, prof.dr. N.H. (Harry) Hendrikse, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog, Corrie W. Vliet Vlieland, huisarts, en Hanneke Zwinkels, verpleegkundig specialist neuro-oncologie gaven commentaar op het manuscript.
Aanvaard op 1 december 2013

Auteur Belangenverstrengeling
Johan A.F. Koekkoek ICMJE-formulier
Manon S.A. Boddaert ICMJE-formulier
Martin J.B. Taphoorn ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties