Genetica van darmkanker. II. Erfelijke achtergrond van sporadische en familiaire darmkanker

- About 15 of patients with colorectal cancer have a positive family history: 5 have hereditary colorectal cancer (hereditary non-polyposis colorectal carcinoma (HNPCC), familial adenomatous polyposis (FAP) or some other hereditary syndrome), while in 10 no clear hereditary pattern can be recognized (‘familial colorectal cancer’).

- In sporadic and in familial intestinal cancer, a demonstrable hereditary predisposition may undoubtedly exist.

- HNPCC is often characterized by microsatellite instability, i.e. an increased number of short DNA sequences in the DNA indicating a disorder in DNA repair and a mutation in a DNA ‘mismatch repair’ (MMR) gene.

- Indicative of hereditary bowel cancer on the basis of such an MMR gene mutation are: (a) presence of bowel cancer in ≥ 3 relatives, (b) early age at the time of the diagnosis of ‘bowel cancer’, (c) multiple primary bowel tumours, (d) uterine cancer in the family and (e) bowel and uterine cancer in a woman.

- Recent data demand a new subdivision of hereditary bowel cancer, based upon both the clinical picture and the results of DNA-tests.

- The genetic alterations in colonic adenomas and carcinomas are known to a large extent. In future these insights may be important in clinical practice, such as a more individual determination of the patient's prognosis and accordingly, of the treatment and follow-up.

Samenvatting

- Circa 15 van de patiënten met darmkanker heeft een positieve familieanamnese: 5 heeft erfelijke darmkanker (hereditair non-polyposis-colon-rectumcarcinoom (HNPCC), familiaire adenomateuze polyposis (FAP) of een ander erfelijk syndroom) en bij 10 is er geen duidelijk overervingspatroon herkenbaar (‘familiaire darmkanker’).

- Bij sporadische en bij familiaire darmkanker kan er wel degelijk een aantoonbare erfelijke predispositie bestaan.

- HNPCC wordt vaak gekenmerkt door microsatellietinstabiliteit, dat is een verhoogd aantal korte DNA-sequenties in het DNA, hetgeen duidt op een stoornis in DNA-herstel en een mutatie in een DNA-‘mismatch-repair’(MMR)-gen.

- Indicatief voor erfelijke darmkanker op basis van een dergelijke MMR-genmutatie zijn: (a) voorkomen van darmkanker bij ≥ 3 verwanten, (b) jonge leeftijd ten tijde van de diagnose ‘darmkanker’, (c) multipele primaire darmtumoren, (d) baarmoederkanker in de familie en (e) darm- en baarmoederkanker bij een patiënte.

- De recente gegevens nopen tot een nieuwe indeling van erfelijke darmkanker op basis van zowel het klinisch beeld als de gegevens uit de DNA-diagnostiek.

- De genetische afwijkingen in colonadenomen en -carcinomen zijn voor een groot deel bekend. In de toekomst kunnen deze inzichten klinische toepassingen krijgen, zoals het per patiënt individueler bepalen van de prognose en daarmee van de behandeling en follow-up.