Genderidentiteitsstoornissen als bijverschijnsel van psychose, in het bijzonder schizofrenie

- In the Netherlands it has recently become possible for transsexual patients to receive hormonal treatment from the onset of puberty.

- Until the age of 16, pubertal development can be prevented with luteinizing hormone-releasing hormone (LHRH) agonists. From 16 years of age onwards, gender adjustment can be initiated by administration of hormones of the opposite sex. Surgical treatment can be offered once the patient reaches 18 years of age.

- Although such treatment will only be initiated with reticence and after a long phase of intense diagnostic screening, the question arises whether a clear differentiation can be made between pure gender identity disorders and secondary transsexual feelings that are part of an ongoing psychopathological development, such as schizophrenia.

- The potential diagnostic confusion is illustrated by a case history of a male schizophrenic patient. This patient had been treated hormonally for transsexualism for years before acute psychotic decompensation occurred. Neuroleptic treatment of the psychosis rapidly reduced the psychotic symptoms. In retrospect, the patient regards his transsexual period as a ‘mistake’.

- Delusions about one's physical appearance and the urge to drastically change the way one looks appear to be relatively common in patients suffering from schizophrenia.

Samenvatting

- In Nederland bestaat sinds kort de mogelijkheid om vanaf het begin van de puberteit te starten met hormonale behandeling van genderidentiteitsstoornissen.

- Tot het 16e levensjaar kan de puberteit worden afgeremd met agonisten van luteïniserend-hormoon-‘releasing’ hormoon (LHRH). Vanaf het 16e levensjaar kan vervolgens begonnen worden met feitelijke aanpassing van het geslacht door toediening van hormonen van de andere sekse. Vanaf het 18e levensjaar behoort ook chirurgisch ingrijpen tot de mogelijkheden.

- Alhoewel dergelijke behandelingen met terughoudendheid en uitsluitend na zorgvuldige diagnostische screening worden ingezet, rijst de vraag in hoeverre men op jonge leeftijd al kan bepalen of er sprake is van een zuivere genderidentiteitsstoornis of dat de transseksuele gevoelens secundaire symptomen zijn van een psychopathologische ontwikkeling, zoals schizofrenie.

- De diagnostische verwarring die kan ontstaan, blijkt uit een casus van een manlijke schizofrene patiënt die, voorafgaand aan psychotische decompensatie, langdurig hormonaal werd behandeld in verband met een genderidentiteitsstoornis. Onder invloed van behandeling met antipsychotica namen de psychotische symptomen snel af en achteraf beschouwt de patiënt zelf de transseksuele periode als een ‘dwaling’.

- Er zijn aanwijzingen dat wanen betreffende het uiterlijk en de behoefte om het uiterlijk ingrijpend te veranderen frequent voorkomen bij schizofrene patiënten.