Gemengde gevoelens

In dit nummer staan twee artikelen waar ik gemengde gevoelens bij krijg. Het eerste gaat over multidisciplinaire ‘response-teams’ die in ziekenhuizen verantwoordelijk worden voor patiënten met longembolie (D1570). Er zijn heel veel van dit soort teams: medicatieteams, pijnteams, infectieteams, voedingsteams, geriatrieteams, palliatieve teams, spoedinterventieteams. Ik heb weleens geteld: het zijn er tientallen. Ze struinen, bepakt met zendingsdrang en protocollen, in colonne de afdelingen af. En dan heb je ook nog de talloze opgeroepen consulenten die daar tussendoor zwermen. Het hele idee is dat meer kennis de patiënt ten goede komt.

Toch is de vraag of dat waar is. Van alle serieuze fouten wordt immers slechts een klein deel (4%, las ik eens) veroorzaakt door kennistekort. Het merendeel komt door communicatieproblemen en gebrek aan wat met een mooi Engels woord ‘commitment’ heet. In deze opzichten baart de warboel aan teams en consulenten me grote zorgen. Hoe onmogelijk wil je goede communicatie maken? En vooral: wie voelt zich nog écht verantwoordelijk? Ik weet één ding zeker: als ik eens met een ernstige ziekte opgenomen word, heb ik liever 1 toegewijde dokter aan mijn bed dan 10 teams eromheen.

Een andere gemengd gevoel treedt op bij het artikel over wilsverklaringen van Aart Hendriks (D2146). Daarin staat dat wij een behandel-weigerverklaring terzijde mogen schuiven indien wij gegronde redenen aanwezig achten bijvoorbeeld ‘minimale risico’s op schade bij reanimeren, terwijl de patiënt juist uit vrees hiervoor een niet-reanimeerpenning draagt’. Nu, dit is interessant. Het risico op ernstige restschade na de start van reanimatie ís namelijk extreem klein (< 0,5% is zorgafhankelijk) en de kans op succesvolle reanimatie is bij mensen die voor je ogen bijvoorbeeld ventrikelfibrilleren krijgen tamelijk groot.

Betekent dat dat reanimeer-mij-niet-penningen in die situatie genegeerd mogen, of zelfs moeten, worden? De organisatie die de penning uitgeeft roept stellig van niet, maar ik twijfel. Juridisch gezien is het sowieso niet zwart-wit, legt Hendriks uit. Bovendien ken ik enkele casussen van patiënten die een penning hadden, toch gereanimeerd werden en daarvoor achteraf heel dankbaar waren. Erger nog: ik hoorde laatst van een mevrouw die niet gereanimeerd was vanwege een penning, terwijl de prognose van de reanimatie relatief gunstig zou zijn geweest. De familie zei achteraf: ‘Oh dokter, misschien had u dat toch moeten doen. Ze wilde alleen geen kasplantje worden.’ Tja, denk ik dan, níémand wil een kasplantje worden. Waarom moest deze ene mevrouw die wens dan met de dood bekopen?

Snapt u ze, mijn gemengde gevoelens?