Geen werking zonder bijwerking

Wat vertel ik patiënten wel en niet over bijwerkingen? Een herkenbaar dilemma waarover Reumerman en collega’s proberen u iets bij te leren (D4113).

Vertrouwen op de bijsluiter is niet verstandig. Die blijkt voor een leek vaak lastig te lezen. Voor wie zou die dan bedoeld zijn? Om regulerende instanties tevreden te houden? Waarschijnlijk doet de apotheker het om die reden nog eens dunnetjes over met een nieuwe stapel papier. Zo jaag je patiënten wel naar internet om even een vermeende bijwerking na te zoeken.

Maar vind maar eens de balans in wat je wel en niet vertelt. Iedere bijwerking uitspellen leidt vrijwel zeker tot minder therapietrouw, maar ze verzwijgen kan niet altijd en is ook nog eens afhankelijk van de patiënt die voor u zit. En dan zijn er nog de niet-bekende bijwerkingen.

De eerste 3 fasen van geneesmiddelenonderzoek hebben we wel onder de knie en in de bijdrage van Jelle Visser leest u hoe een geneesmiddel op de Nederlandse en Europese markt komt (D4859). De belangrijke fase 4 waarin veiligheid en effectiviteit buiten de trial moeten worden geschat, is veel minder met regels dichtgetimmerd. De farmaceut heeft hier zeker ook verplichtingen, maar toch zijn we voor de inschatting van risico’s op bijwerkingen vooral afhankelijk van vrijwillige meldingen. Maar interpreteer die maar eens als je niet weet of de bijwerking echt het gevolg is van het geneesmiddel en je niet weet hoeveel mensen die geneesmiddelen gebruiken.

En hoe communiceer je dan vervolgens die nieuwe bijwerkingen aan voorschrijvers? Daarvoor zijn de waarschuwingsbrieven met een oranje en wit handje die soms op uw mat vallen (D5180) ontworpen, maar daarover is lang niet iedereen tevreden.

Er valt dus nog wel wat te verbeteren in geneesmiddelenland. Ook als het om vergoedingen gaat. Farmaceuten hebben heel handig gebruik weten te maken van de Europese regelgeving voor weesgeneesmiddelen. Zonder noemenswaardige investering en concurrentie zijn ze stinkend rijk geworden van deze regeling: een heel nare bijwerking van goedbedoelde regels (D4776).