Dames en Heren,
Veel patiënten slikken voor uiteenlopende aandoeningen meerdere geneesmiddelen per dag gedurende langere tijd. Daarnaast krijgt een groeiend aantal personen zonder klachten of symptomen medicijnen voorgeschreven die gericht zijn op aanwezige risicofactoren, bijvoorbeeld hypertensie of hypercholesterolemie. Om een behandeling te laten slagen, is therapietrouw van groot belang, zoals door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) onder de aandacht werd gebracht.1 De therapietrouw is echter bij chronische aandoeningen slechts ongeveer 50. Bij 1 op de 3 patiënten is de therapietrouw goed, bij 1 op de 3 matig en bij 1 op de 3 slecht.2 Haynes et al. definieerden ‘therapietrouw’ (‘compliance’) als: ‘de mate waarin het gedrag van een persoon wat betreft medicatie-inname, het volgen van diëten en het uitvoeren van leefstijlveranderingen, overeenkomt met het medisch advies of het gezondheidsadvies’.3 Deze definitie is nog steeds actueel. Inmiddels is de Engelse term ‘compliance’ (volgzaamheid) eerst vervangen door ‘adherence’ (naleving), later door…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Amstelveen, april 2007,
In het artikel van collega Braam et al. (2007:569-73) mis ik een belangrijke andere oorzaak waaraan men moet denken wanneer de bloeddruk niet daalt ondanks een adequaat therapievoorschrift.
Seeleman et al. beschrijven in Een arts van de wereld een Ghanese patiënt met hypertensie.1 Elders in hun boek gaan zij nader in op therapietrouw bij allochtone patiënten, waarbij zij wijzen op het belang van samenwerking tussen arts en patiënt. Bij genoemde patiënt, die zijn medicatie trouw innam, bleken echter specifieke fysieke factoren een rol te spelen, namelijk het feit dat er een verminderde werking is van de meer ‘gangbare’ antihypertensiva van eerste keus bij negroïde patiënten. Ook in onder andere het Farmacotherapeutisch kompas wordt gewezen op specifieke patiëntengroepen, bijvoorbeeld negroïde patiënten, bij wie de werking van antihypertensiva afhangt van specifieke lichamelijke factoren (www.fk.cvz.nl/default.asp?soort=inleidendetekst&naam=inl%20antih…).2-4
Bij het uitblijven van bloeddrukdaling dient men vanzelfsprekend te denken aan therapieontrouw, maar in een aantal gevallen niet. Mede door het feit dat hypertensie een verhoogde prevalentie heeft bij bevolkingsgroepen bij wie ‘gangbare’ antihypertensiva minder goed werken,1 4 is de kans vergroot dat de behandelaar in aanraking komt met mensen bij wie de bloeddruk hoog blijft en bij wie hij of zij de ‘gangbare’ antihypertensiva had voorgeschreven. Bij de keuze van antihypertensiva dient in ieder geval rekening gehouden te worden met relevante patiëntgebonden kenmerken.
Seeleman C, Suurmond J, Stronks K. Een arts van de wereld. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2005.
Zwieten PA van, Streefkerk JO. Goed omgaan met duidelijk verhoogde risico’s. Hypertensie bij negroïde populaties: pathofysiologie en farmacotherapie. Pharm Weekbl. 2002;137:766-9.
Timmers GJ, Schouten JA, Wee PM ter, Gans ROB. Hypertensie bij de negroïde patiënt. [LITREF JAARGANG="1999" PAGINA="229-34"]Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:229-34.[/LITREF]
Agyemang C, Bindraban N, Mairuhu G, Montfrans G, Koopmans R, Stronks K. Prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension among black Surinamese, South Asian Surinamese and white Dutch in Amsterdam, the Netherlands: the SUNSET study. The SUNSET (Surinamese in the Netherlands: Study on Ethnicity and Health) Study Group. J Hypertens. 2005;23:1971-7.
(Geen onderwerp)
Nijmegen, mei 2007,
De door collega De Vaan aangehaalde literatuur en ook andere artikelen ter zake zijn ons bekend en ook daarom spreken wij pas van therapieresistente hypertensie als meerdere soorten antihypertensiva en ook combinaties (met zeker 3 of meer medicamenten), gegeven in adequate dosering en voldoende lang vervolgd, nauwelijks tot geen bloeddrukdaling teweegbrengen. Inderdaad is door meerdere onderzoekers aangetoond dat negroïde patiënten gemiddeld minder goed of niet reageren op de behandeling met bètablokkers en angiotensineconverterend-enzym(ACE)-remmers in monotherapie, terwijl zij wel of in ieder geval beter reageren wanneer aan deze monotherapie diuretica worden toegevoegd. Ook monotherapie met diuretica, calciumantagonisten en centraal werkende antihypertensiva is gemiddeld zeer effectief bij negroïde patiënten. Overigens speelt ook de leeftijd een belangrijke rol1 en mogelijk het geslacht. Toch is bij zowel de individuele negroïde als de individuele niet-negroïde patiënt de daling van de bloeddruk onvoorspelbaar en uiterst variabel.1 2
In de dagelijkse patiëntenzorg ervaren wij dat bij allochtone patiënten de therapietrouw sneller onder druk staat in 3 omstandigheden: bij vakanties (in het thuisland), in de ramadanvastentijd en bij de door een andere arts ingestelde of toegevoegde farmacotherapie. Maar met adequate aandacht, een goede communicatie en informatie kunnen al deze problemen worden beheerst.
Materson BJ, Reda DJ, Cushman WC, Massie BM, Freis ED, Kochar MS, et al. Single-drug therapy for hypertension in men. A comparison of six antihypertensive agents with placebo. N Engl J Med. 1993;328:914-21.
Elving LD, Nobel E de, Lier HJ van, Thien Th. A comparison of the hypotensive effects of captopril and atenolol in the treatment of hypertension in diabetic patients. J Clin Pharmacol. 1989;29:316-20.