Gaubius en de medische chemie

Hieronymus David Gaub (1705-1780) was the son of a protestant cloth merchant in Heidelberg. Disliking a pietistic boarding school in Halle, Germany, he came to stay with a paternal uncle who was a physician in Amsterdam. Hieronymus studied medicine in Harderwijk and in Leiden, under the guidance of Herman Boerhaave (1668-1738). In 1731 he was appointed reader (and in 1734 professor) in chemistry at the Leiden medical faculty. After Boerhaave’s death he also taught medicine, but without access to hospital beds. Gaubius correctly envisaged that chemistry would become an important discipline in medicine, but was limited by the technical constraints of his time. In his textbook of general pathology (1758) he attributed disease to disturbances of not only fluids, but also solid parts, although symptoms remained the basis of his classification. The book would remain influential for several decades, until the advent of pathological anatomy.

Conflict of interest: none declared. Financial support: J.P. Gijselhart works part time for the Association of the Dutch Journal of Medicine (Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde), Amsterdam.

Hieronymus David Gaub (1705-1780) komt als zoon van een vooraanstaande protestante lakenkoopman ter wereld in Heidelberg, dat zich in die tijd nog herstelt van de Franse verwoesting in 1693.1 Als Hieronymus het niet uithoudt op een streng internaat in Halle, mag hij naar Amsterdam, waar zijn oom Johan stadsgeneesheer is. In 1722 schrijft hij zich in voor de studie geneeskunde, eerst in Harderwijk, 2 jaar later in Leiden. In 1725 promoveert hij bij Herman Boerhaave (1668-1738) op de vaste delen van het lichaam.2 Daarna verblijft hij een jaar in Parijs om zich verder te bekwamen in de ontleedkunde en de wondgenezing. Vervolgens werkt hij als arts in Deventer en Amsterdam, waar hij zijn oom bijstaat tijdens een epidemie van ‘rotkoortsen’ (tyfus).

In 1731 benoemen de Leidse curatoren hem tot lector in de chemie - de leeropdracht die Boerhaave 2 jaar eerder had neergelegd. Het begin van zijn inaugurele…

Artikelinformatie

2 januari 2012

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4030

Vakgebied

Basisvakken

Auteursinformatie

Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, Amsterdam.

Prof.dr. J. van Gijn, curator medisch-historische bibliotheek, drs. J.P. Gijselhart, cultuurfilosoof en bibliothecaris.

Contact prof.dr. J. van Gijn (jan@vangijn.com)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: J.P. Gijselhart heeft een deeltijdaanstelling bij de Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Aanvaard op 17 oktober 2011