Familiaire hersenbloedingen als gevolg van cerebrale amyloïde angiopathie

– Hereditary cortical amyloid angiopathy resulting in familial cerebral haemorrhages have been reported from NW-Iceland, and from the Dutch coastal village of Scheveningen. In this article 136 patients with familial cerebral haemorrhages all originating from Katwijk are described. Katwijk is another coastal village in the Netherlands, 20 miles north of Scheveningen. All these patients belonged to three large pedigrees, with an autosomal dominant mode of heredity. No connection between the pedigrees from Iceland, Scheveningen and Katwijk has as yet been established. The vessels of the cerebral cortex show an amyloid arteriolosclerosis. The amyloid is usually found in the arterioles of the cerebral cortex and sporadically in the cerebellar cortex. It is also found in the arachnoidal vessels covering the abnormal cortical areas. The pathological vessels are irregularly distributed in areas and clusters; they may lead to superficial cerebral infarcts and, secondarily, to haemorrhages.

In the Icelandic cases, the amyloid consists of an aggregation of mutated microprotein cystatine C (gamma-trace) molecules. There is great clinical and pathological similarity between the Icelandic and Dutch patients: only the age at onset is earlier in the Icelandic (20-40 years) than in the Dutch cases (45-65 years). This might indicate the presence of two variants of the disease.

Samenvatting

Erfelijke amyloïde angiopathie leidend tot familiaire hersenbloedingen, is tot nu toe slechts beschreven in de bevolking van het N.W. deel van IJsland en van Scheveningen. In dit artikel worden 136 patiënten met familiaire hersenbloedingen beschreven, die allen uit Katwijk afkomstig zijn en binnen drie grote stambomen voorkomen. Bij hen bestaat een autosomaal dominant overervingspatroon. Een samenhang tussen de stambomen uit IJsland, Scheveningen en Katwijk is (nog) niet aangetoond.

De corticale hersenvaten hebben een uitgebreide amyloïde arteriolosclerose. Behalve in de arteriolae van de cortex cerebri en sporadisch van de cortex cerebelli vindt men de amyloïdafzettingen in de kleinere arachnoïdale arteriën boven de aangetaste cortexgebieden. De onregelmatige verdeling ervan in velden en clusters leidt tot oppervlakkig gelegen infarcten en secundair daaraan, bloedingen. Het zeer grote aantal en de rangschikking van deze arteriolosclerotische veranderingen verschillen duidelijk van de zich met Kongorood kleurende angiopathie zoals gezien wordt bij de normale veroudering of bij de dementie volgens Alzheimer.

Over de samenstelling van het amyloïd bij de Nederlandse patiënten is nog geen onderzoek verricht. Bij de IJslandse patiënten blijkt het te bestaan uit een aggregaat van het microproteïne cystatine C (gamma-trace) moleculen, die zich door een puntmutatie van de normale structuur onderscheiden. Er blijkt een grote klinische en pathologische gelijkenis tussen de IJslandse en Nederlandse patiënten te bestaan: de leeftijd waarop deze hersenbloedingen zich echter openbaren, is in IJsland 20-40 jaar, bij de Nederlandse patiënten 45-65 jaar. Dit leeftijdsverschil doet veronderstellen dat er twee varianten van de aandoening zijn.