Experimentele behandeling versus wetenschappelijk onderzoek

The authors of a recent article in the Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (Dutch Journal of Medicine) suggest that experimental treatment should only be performed if the effects and side effects are monitored and described systematically, and a report is published. I believe this may intuitively be the right thing to do, but that there are nevertheless many problems. It would become impossible to differentiate experimental treatment from scientific research, resulting in problems concerning the informed consent of the patient, for example. Their approach would imply that more assessments are necessary for studying the effects of an experimental treatment than there would be in a standard treatment context. These measurements can only be performed with the informed consent of the patient. But if the patient refuses to consent, he or she will not receive the experimental treatment. This situation seriously compromises the voluntary status of informed consent. Therefore, more discussion is needed before this proposal is adopted.

Conflict of interest: none declared. Financial support: none declared.

Een van de axioma’s van de huidige geneeskunde is dat medische behandeling te onderscheiden is van medisch-wetenschappelijk onderzoek. Een medische behandeling wordt uitgevoerd met als doel de gezondheidstoestand van de patiënt gunstig te beïnvloeden, of dat nu is door genezing of door het verzachten van lijden. Het voornaamste doel van medisch-wetenschappelijk onderzoek is kennisvermeerdering. Natuurlijk is het gunstig als de patiënt er ook iets aan heeft, zoals bij therapeutisch onderzoek, maar dat is geen eis en zeker niet het doel van het onderzoek.

Dit onderscheid wordt gemaakt, omdat de morele positie van de arts en de wetenschappelijk onderzoeker ten opzichte van de patiënt wezenlijk verschilt. De arts behoort het belang van de patiënt voorop te stellen, zoals blijkt uit de artseneed.1 De wetenschappelijk onderzoeker dient in de eerste plaats het algemeen belang. Om te voorkomen dat het belang van de individuele patiënt onevenredig geschonden wordt bij wetenschappelijk onderzoek, moet…