Evaluatie van de organisatie van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker in Noord-Limburg

- The 1990 programme for screening of cervical cancer in North Limburg in the Netherlands was evaluated with a view improving the programme. Information was gathered from women in the screening programme, general practioners, the health insurance company, the laboratory, and the city councils. With data from literature estimates were made of the effects of the screening in the region.

All participants in the screening programme were satisfied with the set-up of the programme. 52 of all women did respond to the invitation for a smear, (in the first 7 months 3620 smears were made). 31 of the women did not need a smear because the uterus had been completely removed or because a smear had been made shortly before. 5 of the women did not receive an invitation. Only 11 of the women who needed a smear did not respond to the invitation, because of lack of time or objections. A so-called ‘protection degree’ for cervical cancer of 83 was achieved. The degree of protection was the same for different villages, age groups and incomelevels. The invitation of 12.000 women each year for a smear, leads to an estimate of 185 follow-up tests, detection of 20 women with abnormal results, unnecessary (minor) treatment of 12 women, prevention of two to three major treatments and of one to two deaths per year.

Because of the limited positive effects and the relatively large negative effects the authors think that the cervical screening programme is questionable. Considering the fact that before the screening was started, almost as many Pap smears were taken, often unnecessary, by a restricted group of women on their own initiative as in the complete screening program, a form of Pap smear regulation is urgently needed. It is suggested to use the screening programme as a means of Pap smear regulation. In such a programme more attention would be given to the prevention of negative effects of the screening. This means that less attention is drawn to the problem of cervical cancer, women are made conscious of the relatively low risk of developing cervical cancer, the risks of taking too many Pap smears are pointed out to general practitioners and women and the numbers of Pap smears taken outside the screening programme are evaluated each year.

Samenvatting

Om in Noord-Limburg de vroege opsporing van baarmoederhalskanker te verbeteren werd het bevolkingsonderzoek van 1990 geëvalueerd. Bij vrouwen, huisartsen, laboratorium, ziekenfonds en gemeenten werd hierover informatie verzameld. Aan de hand van de literatuur werden schattingen gemaakt van de effecten van de screening.

Alle betrokkenen waren tevreden over de organisatie van het bevolkingsonderzoek. Van de vrouwen liet 52 een uitstrijkje maken (in totaal 3620 uitstrijkjes in de eerste 7 maanden van 1990); bij 31 was een uitstrijkje niet nodig omdat de baarmoeder was verwijderd, men onder controle van de huisarts of gynaecoloog stond, of kort tevoren al een uitstrijkje had laten maken. Van de vrouwen zei 5 geen uitnodiging voor het onderzoek te hebben ontvangen. Slechts 11 had geen uitstrijkje laten maken, vanwege tijdgebrek of omdat zij het onnodig of te duur vonden. Een beschermingsgraad van 83 werd gerealiseerd. Er waren geen verschillen in beschermingsgraad bij vrouwen van diverse leeftijdsgroepen, woonplaatsen of verzekeringsvormen (het laatste als indicator voor de hoogte van het inkomen).

Het jaarlijks oproepen van 12.000 vrouwen leidt onder optimale omstandigheden naar schatting tot 185 vervolgonderzoeken, het opsporen van 20 vrouwen met een afwijking, het uitvoeren van 12 onnodige lichte behandelingen, en het voorkómen van 2-3 zware behandelingen en van 1-2 sterfgevallen per jaar. Gezien de beperkte positieve effecten en de relatief grote negatieve effecten, is de uitvoering van het bevolkingsonderzoek discutabel. Wel wordt een vorm van regulering dringend nodig geacht. Het dient te worden overwogen het bevolkingsonderzoek meer het karakter te geven van uitstrijkregulering. In een dergelijke opzet wordt meer aandacht gegeven aan het voorkómen van de negatieve effecten van vroege opsporing, ‘het gevaar’ van baarmoederhalskanker wordt eerder gerelativeerd dan benadrukt, en vrouwen en huisartsen worden meer geattendeerd op de risico's van te frequent onderzoek. In elke regio dienen jaarlijks de ontwikkelingen met betrekking tot uitstrijkjes op indicatie te worden geëvalueerd.