Dames en Heren,
Immuuntherapie met checkpointremmers wordt bij steeds meer vormen van vergevorderde kanker toegepast en kan resulteren in langdurige ziekteremissie. Zorgverleners komen daarom steeds vaker in aanraking met deze medicijnen en hun bijwerkingen, waaronder endocriene bijwerkingen. Doordat de symptomen van deze endocrinopathieën ook kunnen passen bij ziekteprogressie, infecties of het gebruik van andere medicijnen, kan er vertraging in de diagnostiek en behandeling ontstaan. In dit artikel onderstrepen wij aan de hand van 3 casussen het belang van tijdige herkenning en behandeling van endocriene bijwerkingen van checkpointremmers.
Toets voor nascholing (verlopen)
Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.
Patiënt A, een man van 59 jaar, werd in ons ziekenhuis behandeld met de checkpointremmer ipilimumab vanwege intracerebrale metastasen van een melanoom. Na de derde toediening kreeg hij hoofdpijn die een week aanhield. Na de vierde en laatste toediening was hij toenemend vermoeid, kreeg hij last van kouwelijkheid en ontwikkelde hij een trage spraak. Om die reden bezocht patiënt de SEH van ons ziekenhuis.
Laboratoriumonderzoek toonde de volgende uitslagen (referentiewaarden tussen haakjes): cortisol: < 30 nmol/l (250-650); ACTH: 0,4 pmol/l (< 9); TSH: 0,13 mU/l (0,3-4,5); en vrij T4: 4,5 pmol/l (12-22). Op de MRI-scan van de hersenen was geen ziekteprogressie zichtbaar, maar wel een algeheel vergrote hypofyse (figuur). Deze bevindingen pasten bij centrale onderdrukking van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras en de hypothalamus-hypofyse-schildklieras, veroorzaakt door hypofysitis. Patiënt werd ingesteld op suppletietherapie met hydrocortison en levothyroxine. Ook kreeg hij instructies om de dosis hydrocortison aan te passen bij ziekte of stress.
In de…
Reacties