Eerst vragen

‘Trans’ is uitdagend en zet fundamentele waarden op scherp, volgens kunstenaar Grayson Perry. Hij is Erasmusprijswinnaar, draagt soms vrouwenkleding, maar meestal mannelijke. In een fraaie YouTube-video over zijn genderidentiteit geeft hij een voorbeeld van hoe bijzonder de zoektocht daarnaar kan verlopen. Maar hij is blij met wie hij hierdoor is geworden, en heeft zichzelf gelukkig goed gevonden zonder medisch ingrijpen.

Maar soms zijn er wél artsen nodig tijdens zo’n zoektocht. Dat beschrijft de klinische les van Hedi Claahsen over genderdysforie (D7548). Wat te doen als mensen klachten hebben doordat hun identiteit – naar hun eigen gevoel – niet goed past bij hun biologische geslacht? Het is een genuanceerde klinische les die een drietal toepassingen beschrijft van wat elders the Dutch Protocol is gaan heten. Daarin zijn puberteitblokkerende hormoonbehandelingen in principe bereikbaar geworden voor iedereen, mits passend bij het vooronderzoek. Genuanceerd, maar toch. We weten nog helemaal niet of die medische behandeling op de lange termijn wel onschadelijk is. De auteurs geven dat ruiterlijk toe.

‘Uit welk doolhof zoekt iemand een uitgang?’

En door te behandelen zonder goed te weten of genderbehandeling later schaadt, zijn we het punt ‘ten eerste niet schaden’ van ­Hippocrates gepasseerd. Het primaat lijkt nu te gaan liggen bij het ‘ten eerste behandelen’. Maar schaden en weldoen staan niet los van elkaar. Niets baat wat ook niet kan schaden, voegde Ovidius aan Hippocrates’ woorden toe. Dat geldt in dit nummer net zo goed voor het krijgen van adhesies na een geslaagde buikoperatie (D7320) als voor mogelijke langetermijnbijwerkingen van puberteitsblokkers.

Lastig voor een goede dialoog hierover is wel dat alles wat je in het genderdebat stelt, kan worden uitgelegd als een aanval op voor- of tegenstanders van vroege medische behandeling. Zullen we dan het ‘om te beginnen niet schaden’ én het ‘ten eerste behandelen’ maar vervangen door het ‘eerst vragen stellen’? Primum rogare! Uit welk doolhof zoekt iemand een uitgang? Waar worstelt hij of zij mee, in haar of zijn omgeving?

Perry laat met zijn inclusieve kunst zien dat je ook mooi dwars door de hokjes kunt kleuren. Het is volgens hem de kunst om te ontdekken wie je bent. Geneeskunst kan daarbij soms helpen.