Een kat in de zak

Vijf jaar werkten specialisten van het Bronovo Ziekenhuis aan hun gezondheidsrisicotest, volgens het achtuurjournaal van maandag 3 januari 2011. Het persbericht over de lancering van deze 'test' is werkelijk door álle media opgepikt (zie ook C797 in nr. 3, bl. 92). De test (www.gezondheidsrisicotest.nl) bestaat uit vragen die gebaseerd zijn 'op de nieuwste richtlijnen en medische inzichten die door de huisartsen en medisch specialisten worden gebruikt'. Na het invullen van de test krijgt u per ziekte te horen wat uw risicofactoren zijn, voor welke aandoeningen u een verhoogd risico hebt en welke risicofactoren u zelf kunt beïnvloeden. Als u meer wilt weten, wordt aangeraden de testuitslag te printen en daarmee de huisarts te bezoeken.

Wie de test doet, zal zich behoorlijk bekocht voelen want het is helemaal geen test en er komen al helemaal geen risico’s uit. Een risico is de kans op ziekte in een bepaalde tijdsperiode en die druk je uit in een absoluut percentage. Zo is bijvoorbeeld de kans dat een 'gemiddelde' vrouw van mijn leeftijd in de komende 20 jaar baarmoederhalskanker krijgt minder dan een half procent. Na al die beloften verwacht ik met een half uur geploeter achter internet toch mijn persoonlijke kans op deze zeldzame ziekte te kunnen zien. Maar ik zie alleen een oppervlakkig verhaaltje over verhoogde risico’s in het algemeen dat ook zonder test te geven is.

Niet te geloven, hoe gemakkelijk journalisten zich laten bedotten met een website waarvan de ingrediënten al jaren gratis overal te vinden zijn en die in de hele wereld worden gebruikt om vermijdbare ziekte en sterfte te berekenen. En hoe is het mogelijk dat een ziekenhuis geld en tijd investeert in iets dat helemaal niet tot hun taak behoort? De inspectie heeft geen bezwaar. Baat het niet, dan schaadt het niet, zal men denken. Maar het schaadt wel. Er wordt namelijk een zogenaamde test 'verkocht' waarvan het klinisch nut onbekend is en de adviezen zo vaag zijn dat velen onterecht bij de huisarts terechtkomen. Deze laatste is helaas niet bij het initiatief betrokken.

De initiatiefnemers hebben marktwerking in de zorg op deze manier ingevuld en gaan hun investeringen wellicht terugverdienen. Zij erkennen ruiterlijk dat zij slechts aan signalering doen en dat hun ervaringen tot dit initiatief hebben geleid. Maar ervaringen uit de tweede lijn kunnen helemaal niet simpel worden vertaald naar de bevolking. Wat ik van ziekenhuizen en specialisten verwacht, zijn goede risicoschattingen over diagnostiek en therapie van aandoeningen waarvoor ik misschien straks naar hun ziekenhuis wordt verwezen. Wat is de kans dat ik aan een heupvervanging overlijd of daarbij een complicatie krijg? Dit soort uiterst relevante getallen kan ik helaas voor geen enkele aandoening vinden. Investeer daar nu voortaan in.