Samenvatting
- Na het begin van een behandeling gaat het vaak beter met patiënten.
- Dat kan komen door de behandeling, maar ook door andere factoren. Er kunnen onvolkomenheden zijn bij de uitvoering van het onderzoek, de ziekte kan spontaan verdwijnen, er kan sprake zijn van effectieve co-interventies en misschien ook van placebo-effecten.
- Meestal is vooral gerandomiseerd en geblindeerd onderzoek van enige omvang geschikt als middel om de effectiviteit van geneesmiddelen en andere behandelingen te schatten.
- De beste vergelijking is vaak die tussen de nieuwe behandeling en de beste bestaande behandeling, en niet die tussen de nieuwe behandeling en placebobehandeling.
(Geen onderwerp)
Vorden, september 2000,
In zijn artikel wijst collega Knipschild erop dat het wenselijk is een nieuw middel niet met een placebo, maar met de beste bestaande behandeling te vergelijken (2000:1826-8). Vergelijken met placebo zou een eis van de overheid zijn. Ik wil erop wijzen dat er nog een andere, waarschijnlijk belangrijkere factor is: het nieuwe middel zou wel eens niet beter kunnen zijn dan de bestaande behandeling. Dit is voor de producent van het nieuwe middel, die tegenwoordig bijna altijd het onderzoek financiert, natuurlijk een onoverkomelijk bezwaar - zelfs als die ook het oude middel produceerde, want het oude patent is doorgaans verlopen en het brengt geen cent meer op. Ook steunt een farmaceutische firma uit (begrijpelijk) principe geen onderzoek waarin twee van haar eigen middelen met elkaar worden vergeleken.
Dit probleem is het evidentst bij hypertensiebehandeling: sinds ongeveer 20 jaar geleden het gunstige effect van diuretica in combinatie met een β-blokker werd bewezen, is systematisch vermeden om nieuwe middelen met deze standaardtherapie te vergelijken. Dit had groot succes: de nieuwe middelen (de duurste voorop) hebben de oude verre overvleugeld, terwijl nog steeds niet is aangetoond dat ze beter zijn. Erger nog, het wordt met de jaren steeds onwaarschijnlijker dat dit vergelijkend onderzoek ooit gebeuren zal.
(Geen onderwerp)
Maastricht, oktober 2000,
Ik ben het met collega Dorhout Mees eens. Naast de overheid is de industrie meer gebaat bij placebogecontroleerd onderzoek dan bij onderzoek waarin een nieuwe therapie vergeleken wordt met de beste bestaande behandeling. Dit heeft al vaak geleid tot te dure behandelingen, en dat gebeurt nog steeds.