Deurtje naar kwetsbaarheid

We rijden op een droezige, dromerige zondagmorgen door Waterland op weg naar twee zeer oude mensen. Zij ligt in bed boos te zijn op de huishoudelijke hulp, die alles maar steelt. Dat heeft ze niet gedroomd, het is waar. Beneden zit haar man. Hij heeft niet gebeld en begrijpt niet waarom we er nu zijn. ‘Mijn zoon heeft dat gedaan.’ Nu is ze weer helder en alert; we kunnen niet vinden waarom ze vannacht zo in de war was. In de ijskast staan 20 toetjes, de doosjes van tafeltje-dek-je zijn nog vol, het bed is vies, de lijst pillen lang. Ziekten en problemen hebben zich achter deze deur hoog opgestapeld en een simpele oplossing is er vanmorgen niet. Dit is het echte gezicht van multimorbiditeit.

Het artikel van Sandra van Oostrom en collega’s gaat ook over multimorbiditeit en vergrijzing, maar dan vanaf grote hoogte (D1429). De vergrijzing blijkt niet de enige oorzaak te zijn van toename aan geregistreerde chronische ziekten en de stapeling daarvan. Mooi, dat geloof ik graag. Wij dokters hebben immers de neiging veel klachten ‘ziekten’ te noemen en als iets wat langer duurt, is het ook chronisch; misschien staan daarom overspanning, stemmingsstoornissen en angststoornissen ook in het lijstje van de onderzoekers. Nu kun je best een tijdje overspannen zijn, maar ik mag hopen dat die klacht overgaat. En hoewel angststoornissen en depressies lang kunnen duren, zijn die toch ook niet eeuwigdurend. Voor het debat over de zorg zijn dit soort onderzoeken zinvol: het mantra dat de vergrijzing en babyboomers de oorzaak van alles zijn klopt niet. Goed om te weten, maar in de spreekkamer zit je helemaal niet met dat maatschappelijke of theoretische probleem, en kun je het ook niet oplossen.

Je moet die oplossing wel vinden bij iemand die zowel coronairlijden als een angststoornis of depressie heeft – ook als cardioloog, zoals Petra Kuijpers schrijft (D1501). Hoe kruip je dan door het deurtje van kwetsbaarheid, angst en weerstand?

Voor het omgaan met die dagelijkse complexiteit gaan de biobanken ook geen oplossing geven. Hidde Boersma laat in een mooi achtergrondverhaal zien hoe divers de wereld van de biobanken is (C3543). Hun toekomstdroom is ‘personalised medicine’ mogelijk maken. Dat is dan wel een reductionistische blik op ‘medicine’, denk ik dan, want die honderden miljoenen gaan de persoonlijke oplossing niet brengen voor mijn zorgmijdende en dementerende ouderen. Die blijven gewoon argwanend tegenover de hulp en bemoeienissen van hulpverleners, maar het zijn tegelijkertijd wel de mensen die onze échte zorg nodig hebben.