De eerste ervaring met mammascreening in de regio Enschede. I Effectiviteit

– After one year, the effects of breast cancer screening in the region of Enschede were evaluated by means of seven parameters indicating the long-term health benefits. These parameters were: attendance rate, predictive value of a positive screening test, detection rate, incidence rate, tumour stage, surgical possibilities and type of surgical operations. The results were compared with figures from the national cost-effectiveness analysis.

The attendance rate (79), the predictive value (57) and the detection rate (0.74) were well over the national figures of 70, 41 and 0.64, respectively. The incidence of breast cancer in the age group 50-69 was 2.5 times higher, as expected. The tumour stage differed significantly (p < 0.001) from the stages of regularly detected tumours; there was a shift to the lower stages (average tumour size was halved). The surgical possibilities increased significantly (p < 0.01) and surgical operations performed were mostly less mutilating (not significant).

We conclude that the screening for breast cancer in the Enschede region fulfills the criteria of efficacy. It is particularly the combination of a high predictive value and a relatively high detection rate compared with the clinical incidence in the previous years that is indicative of the efficacy. This does not mean that the results prove the long term health benefits of screening for breast cancer. They only give an indication of the future efficacy of screening. The impact on the quality of life is still an open question.

Samenvatting

De effectiviteit van de mammascreening in de regio Enschede werd na het eerste screeningsjaar geëvalueerd aan de hand van 7 indicatoren voor de gezondheidswinst op lange termijn: opkomst, voorspellende waarde van een positieve uitslag van de screeningstest, detectiecijfer, incidentiecijfer, tumorstadium, operatieve mogelijkheden en type operatie. De resultaten werden getoetst aan de landelijke cijfers afkomstig uit de kosten-effectiviteitsanalyse.

De opkomst (79), de voorspellende waarde (57) en het detectiecijfer (7,4 per 1000 gescreende vrouwen) lagen ruimschoots boven de landelijk gehanteerde cijfers (respectievelijk 70, 41 en 6,4 per 1000). Het incidentiecijfer in de leeftijdsklasse 50-69 jaar steeg conform de verwachting met een factor 2,5. Het tumorstadium verschilde significant (p < 0,001) van het stadium van de regulier gevonden mammacarcinomen, met verschuiving naar de lagere klassen (tumoren gemiddeld half zo groot). De bij screening gevonden tumoren kwamen significant (p < 0,01) vaker in aanmerking voor operatieve behandeling, waarbij meestal (niet significant vaker) een minder mutilerende operatie werd uitgevoerd.

Geconcludeerd wordt dat de mammascreening in de regio Enschede voldoet aan het criterium van effectiviteit. Vooral de combinatie van een grote voorspellende waarde en een relatief hoog detectiecijfer in vergelijking met de klinische incidentie in de voorgaande jaren is een aanwijzing voor de effectiviteit. Aangetekend wordt dat de gevonden effecten nog geen bewijs voor de gezondheidswinst op lange termijn vormen, maar slechts een indicatie voor de effectiviteit van de screening in de toekomst. Het positief effect van de mammascreening op de kwaliteit van leven staat nog ter discussie.