De derde emancipatie

Heerlen, augustus 1992,

In zijn interessante commentaar over de risicofactoren voor atherosclerose bij vrouwen stelt prof.Erkelens dat vrouwen boven de 60 jaar gemiddeld een hogere cholesterolwaarde hebben dan mannen (1992;1436-40). Uit de gegevens van de lipid research clinics program prevalence study‘ (LRCPPS) blijkt echter dat vrouwen al vanaf ongeveer 50 jaar de twijfelachtige eer hebben de mannen met hun cholesterolgehalte te overtreffen. 1 Dat deze emancipatoire ’winst‘ ook in Nederland optreedt, bleek toen wij halfjaarsgemiddelden berekenden van alle cholesterolbepalingen opgeslagen in de laboratoriumcomputer van het De Wever Ziekenhuis. Zoals blijkt uit bijgaande grafiek is er een treffende gelijkenis tussen de LRCPPS-curven en die van de ziekenhuispopulatie, inclusief het cholesterol-kruispunt in de leeftijdscategorie 50-54 jaar. Het verschil van ongeveer 1 mmol/l over de gehele linie wordt deels veroorzaakt door een oververtegenwoordiging van patiënten met hypercholesterolemie en deels doordat de ’gezonde‘ Nederlandse bevolking hogere cholesterolwaarden vertoont dan de Amerikaanse.2

Een zorgwekkende consequentie van de met de leeftijd stijgende cholesterolconcentraties bij vrouwen is dat meer dan 60% van onze analyses bij vrouwen ouder dan 50 een waarde boven de consensusgrenswaarde van 6,5 geeft, wat overeenkomt met onlangs gepubliceerde Londense bevindingen waarin 40% van de vrouwen van 65-74 jaar een cholesterolwaarde hoger dan 6,9 mmol/l heeft.3 Overigens onderstrepen deze bevindingen de aanbevelingen van het commentaar van Erkelens ten zeerste.

Utrecht, augustus 1992,

De gegevens van Van Pelt et al. zijn een waardevolle ondersteuning van mijn commentaar. Ik noemde de leeftijdsgrens van 60 omdat deze mij bekend was van het artikel van Knuiman en Katan dat een overzicht bevat van alle tot dan toe gepubliceerde Nederlandse ‘bevolkings’-onderzoeken.1 Het is vanzelfsprekend mogelijk dat in geselecteerde populaties de leeftijd waarop de vrouwen-cholesterolcurve de mannen-curve kruist vroeger valt. Met algemene uitspraken over cholesterolwaarden van ziekenhuisbezoekers moet men, zoals de commentatoren reeds doen, voorzichtig zijn. Dat cholesterolwaarden in het De Wever Ziekenhuis hoger liggen dan in het LRCPPS-onderzoek betekent niet automatisch dat er verschil tussen Nederland en de V.S. is, zeker niet als men bedenkt dat de cholesterolmetingen voor de LRCPPS in de Verenigde Staten gratis werden aangeboden aan de gehele populatie. Dit zou een afwijking naar beneden kunnen geven, omdat meer mensen met een ‘gezonde’ leefwijze zich laten prikken dan mensen met een ‘ongezonde’ leefwijze.