Criteria voor somatiseren onderzocht op een polikliniek voor algemene interne geneeskunde

To compare the evolution of bodily symptoms and the frequency of medical consultation using three different operational definitions of ‘somatization’.

Design

Descriptive follow-up study.

Setting

General Internal Medicine Outpatient Clinic of Leiden University Hospital, the Netherlands.

Method

Information about physical and psychic symptoms and about the somatic-medical diagnosis was collected in a group of 158 newly referred patients. The concept of ‘somatization’ was operationalized in three ways: a) seeking medical consultation for somatically unexplained symptoms; b) seeking medical consultation for somatically unexplained symptoms combined with an anxiety disorder or a depressive disorder according to the ‘present state examination’; c) seeking medical consultation for somatically unexplained symptoms combined with a somatization disorder or hypochondria according to the Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM)III R criteria. After a follow-up period of 1.2 years, information was collected from the entire study group about the evolution of the physical symptoms and the frequency of medical consultation.

Results

Patients with somatically unexplained symptoms combined with a somatization disorder or hypochondria were characterized in the follow-up by numerous physical symptoms and a high frequency of medical consultation. Compared with the other patients with unexplained symptoms, they visited the general practitioner during the follow-up period 2.5 times as often, saw specialists twice as often and were admitted to a ‘somatic’ hospital, 6 times as often.

Conclusion

Using criteria of low restrictiveness for somatization, a large group of patients were identified with a relatively normal (average) illness behaviour. Using more restrictive criteria led to identification of a smaller group with more extreme illness behaviour.

Samenvatting

Doel

Vergelijken van het beloop van lichamelijke klachten en van de frequentie van artsbezoek voor 3 verschillende operationele definities van ‘somatiseren’.

Opzet

Descriptief vervolgonderzoek.

Plaats

Polikliniek Algemene Interne Geneeskunde, Academisch Ziekenhuis Leiden.

Methode

In een groep van 158 nieuw verwezen patiënten werd informatie verzameld over lichamelijke en psychische klachten en over de somatisch-medische diagnose. Het concept ‘somatiseren’ werd op 3 manieren geoperationaliseerd: (a) het zoeken van medische consultatie voor somatisch onverklaarde klachten, (b) het zoeken van medische consultatie voor somatisch onverklaarde klachten met daarbij een angststoornis of een depressieve stoornis volgens de ‘Present state examination’, en (c) het zoeken van medische consultatie voor somatisch onverklaarde klachten met daarbij een somatisatiestoornis of hypochondrie volgens de Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM)-III-R-criteria. Na een vervolgperiode van 1,2 jaar werd voor de gehele onderzoeksgroep informatie verzameld over het beloop van de lichamelijke klachten en over de frequentie van artsbezoek.

Resultaten

Patiënten met somatisch onverklaarde klachten met daarbij een somatisatiestoornis of hypochondrie kenmerkten zich in het vervolgonderzoek door een groot aantal lichamelijke klachten en een hoge frequentie van artsbezoek. In vergelijking met de overige patiënten met onverklaarde klachten gingen zij gedurende de vervolgperiode 2,5 maal zo vaak naar de huisarts, bezochten zij 2 maal zo vaak een specialist en werden zij 6 maal zo vaak opgenomen in een ‘somatisch’ ziekenhuis.

Conclusie

Met weinig restrictieve criteria voor somatiseren werd een grote patiëntengroep geïdentificeerd met een betrekkelijk normaal (gemiddeld) ziektegedrag. Met meer restrictieve criteria werd een kleinere groep geselecteerd met meer extreem ziektegedrag.