Consult Online: digitale vraagbaak voor tropenartsen

Welke techniek?

‘Telemedicine’ heeft als doel de toegang tot en kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren. Hoewel deze verbetering bij uitstek nodig is in ontwikkelingslanden, blijft de opkomst van telemedicine daar juist achter.1

Consult Online is een Nederlands systeem, opgericht in 2008, waarmee artsen internationale gezondheidszorg en tropengeneeskunde (AIGT’ers, voorheen tropenartsen genoemd) lastige casussen voor kunnen leggen aan een panel van Nederlandse experts op verschillende vakgebieden.2 Via www.troie.nl/consult-online vult de arts een standaardformulier in met details over het land, de lokale mogelijkheden voor diagnostiek en behandeling, en de casus zelf. Dit wordt doorgestuurd naar een specialisme van keuze.

Wat is er inmiddels bekend over de effectiviteit?

In 2017 waren er 89 specialisten aan Consult Online verbonden, die 25 vakgebieden vertegenwoordigen. De meesten van hen zijn specialisten die ook in de tropen werken of hebben gewerkt. Zodoende krijgt men advies op maat, van experts die inzicht hebben in de vaak beperkte mogelijkheden ter plaatse.

Het aantal consulten is gegroeid van 25 in het eerste jaar naar 87 in het afgelopen jaar. Per consult kwamen gemiddeld 2,3 reacties. In het afgelopen jaar werd 97% van de consulten beantwoord; 54% binnen 1 dag en 72% binnen 2 dagen.

Het systeem heeft enkele mogelijke nadelen. Zo kan het lang duren voordat een AIGT’er antwoord krijgt op zijn of haar vraag. Ook kan de toegang tot internet in ontwikkelingslanden beperkt zijn. En verschillende consulenten kunnen verschillende antwoorden geven, of antwoorden die niet aansluiten bij de mogelijkheden van de AIGT’er ter plaatse.

Er zijn geen gegevens bekend over de impact die de adviezen van de experts tot nu toe hebben gehad. Elders in dit tijdschrift staat wel een voorbeeld van de manier waarop het systeem gebruikt wordt.3

Zijn er artikelen gepubliceerd?

Interessante casussen worden 4 keer per jaar gepubliceerd in het tijdschrift van de Nederlandse Vereniging voor Tropische Geneeskunde en Internationale Gezondheidszorg, Medicus Tropicus. Het groeiende bestand met ‘tropische’ casussen wordt ook ingezet voor opleidingsdoeleinden. Zo verschijnt er 6 keer per jaar een casus in de nieuwsbrief van de Nederlandse vereniging voor AIGT’ers in opleiding (TROIE, www.troie.nl).

Is de techniek kosteneffectief?

Consult Online wordt op vrijwillige basis gerund door AIGT’ers in opleiding. Geen van de specialisten ontvangt een vergoeding.

Welke indicaties zijn er?

Consult Online is bedoeld voor elke vorm van lastige casuïstiek waarover ter plekke geen specialistisch advies kan worden ingewonnen. Daarnaast kan Consult Online ingezet worden voor algemene vragen over bijvoorbeeld medicatie waarmee in Nederland niet meer wordt gewerkt, het lokaal bereiden van medicatie of hulp bij het inzamelen van materialen. Consult Online is opgericht ter ondersteuning van Nederlandse AIGT’ers, maar wordt incidenteel ook door buitenlanders gebruikt of voor een ‘tropische’ casus in Nederland.

Dermatologie is het meest aangeschreven specialisme, gevolgd door kindergeneeskunde en chirurgie.

Is de verwachting uitgekomen?

Sinds de oprichting zijn er 639 casussen behandeld uit 41 verschillende landen (figuur). Consult Online is uitdrukkelijk niet bedoeld als vervanging van bestaande overlegstructuren, maar als aanvulling daarop. Er is een beperkt aantal andere langlopende telemedicine-systemen voor ontwikkelingslanden, zoals het Africa Teledermatology Project, ITM Telemedicine for HIV/AIDS care en de Swinfen Charitable Trust. Consult Online geeft Nederlandse AIGT’ers echter de unieke kans om te overleggen met specialisten uit hun eigen land die goed op de hoogte zijn van hun opleiding en mogelijkheden.