Cel en ziekte. III. Apoptose, de biologische tegenhanger van mitose

De reeds verschenen artikelen uit deze serie zijn gepubliceerd op bl. 1806, 1808 en 1868.

Iii.1. inleiding

Celdood als genetisch geprogrammeerde gebeurtenis (apoptose) heeft tot op heden van medische zijde aanzienlijk minder wetenschappelijke belangstelling gekregen dan andere basale cellulaire processen, zoals celdifferentiatie en celproliferatie. Het is de verdienste van Kerr en medewerkers dat zij de verschillen tussen ‘geprogrammeerde’ en exogeen geïnduceerde celdood hebben beschreven aan de hand van morfologische criteria. Hierdoor werd het mogelijk deze twee vormen van celdood te onderkennen en afzonderlijk te bestuderen. Kerr introduceerde ter onderscheiding van necrose, het traditionele woord voor celdood, de term ‘apoptose’, het Griekse woord voor het afvallen van (dode) bladeren.

Bij necrose, celdood die optreedt na externe beschadiging, is het mitochondrium het belangrijkste doelwitorganel. Dit zwelt, de celmembraan wordt doorgankelijk en de cel gaat dood. De vrijkomende celinhoud veroorzaakt ter plaatse een ontstekingsreactie. Bij apoptose, die optreedt als gevolg van fysiologische…