Bloedsuikerverlagende middelen

Tilburg, mei 1987,

In dit artikel schrijft Erkelens betreffende metformine: ‘De werking berust – behalve op pancreasstimulatie – op remming van de resorptie van glucose in de darm, en mogelijk op andere extrapancreatische effecten.’ (1987;748-51). Aangezien het werkingsmechanisme van een farmacon beslissend kan zijn voor zijn plaats binnen de farmacotherapie, het volgende: als werkingsmechanismen voor biguaniden in het algemeen zijn verondersteld: (1) toename van de anaërobe glycolyse; dit zou via de Emden-Meyerhof-cyclus kunnen leiden tot een verhoogd melkzuurgehalte; (2) verminderde opname van glucose in de darm; (3) anorectisch effect; (4) verhoogde glucose-opname in de spiercellen; (5) verminderde gluconeogenese en (6) toename dan wel gevoeliger worden van de insulinereceptoren.

De effecten op de anaërobe glycolyse en op de gluconeogenese blijken slechts bij toxische doseringen op te treden.1-5 Het anorectische effect komt alleen voor bij aanvang van de therapie (het verdwijnt na enkele dagen) en klinisch onderzoek heeft aangetoond dat er geen samenhang is aan te tonen van therapeutisch effect, gewichtsverlies en vermindering van eetlust.6 De remming van resorptie van glucose in de darm is inderdaad aangetoond bij in vitro-proeven met geïsoleerde darm en bij in vivo-proeven met ratten.7-9 Er werd echter geen effect waargenomen bij onderzoekingen bij de mens.10 Een ander essentieel gegeven is dat metformine in staat is het verbruik van intraveneus toegediende glucose te beïnvloeden.

Uit bovenstaande moet geconcludeerd worden dat het aangrijpingspunt van metformine voornamelijk gezocht moet worden in de perifere weefsels. Vooral voor het laatst genoemde werkingsmechanisme, een invloed op de insulinereceptoren, pleiten vele gegevens.11 Van stimulatie van de pancreas door metformine is mij niets bekend.