Betere zorg, betere overleving

Kanker is in onze samenleving een van de belangrijkste doodsoorzaken. Jaren geleden was de diagnose ‘kanker’ een verkapt doodsvonnis. De ziekte werd pas in een laat stadium vastgesteld en behandeling was er niet. Vaak overleed de patiënt vlak na het stellen van de diagnose. We hebben intussen wel bijgeleerd. We accepteren niet meer dat er ‘niets’ aan gedaan kan worden. Ook wordt kanker als ziekte niet meer verzwegen. Integendeel, de persoonlijke verhalen van bekende en minder bekende medelanders zijn belangrijk gebleken om kanker als ziekte in beeld te krijgen. De grote aandacht in de media voor deze verhalen heeft geleid tot volle collectebussen en meer onderzoek.

En ja, we hebben in de behandeling vooruitgang geboekt. Bij de ene kankersoort is dat meer dan bij de andere. De behandelresultaten voor het testiscarcinoom en de ziekte van Hodgkin zijn uitstekend. In dit nummer vindt u een aantal belangrijke cijfers van de Nederlandse kankerregistratie (A3169, bl. 514). De onderzoekers keken naar de overleving van alle kankers in ons land. Vergeleken met de periode 1989-1993 is de 5-jaarsoverleving van patiënten met kanker 15 jaar later zo’n 12% beter. Dat is succes. Medio november 2011 zullen we een themanummer ‘Oncologie’ publiceren waarbij we uitgebreid zullen stilstaan bij de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied.

De grootste vooruitgang is geboekt bij veelvoorkomende ziekten zoals borstkanker, darmkanker en prostaatkanker. Maar niet overal is succes te melden. Zo is bijvoorbeeld de vooruitgang op het gebied van pancreaskanker uitermate pover. Bij het verschijnen van een nieuwe studie naar de effecten van chemotherapie waarbij een spectaculair resultaat wordt gemeld, raak ik steeds weer teleurgesteld. Als argeloze lezer heb ik telkens grote moeite om de 2 lijntjes in de overlevingscurve te onderscheiden. Ook ben ik niet onder de indruk als de overlevingswinst in weken wordt uitgedrukt.

Hoe het ook zij, overleving van kanker komt op de eerste plaats. Maar zorg voor patiënten met kanker is meer dan alleen streven naar een betere overleving. Juist in de laatste levensfase is goede zorg belangrijk. Veel ziekenhuizen hebben voor dit doel palliatieve teams en ook in de eerste lijn en de verpleeghuiszorg zijn er inmiddels overal inzetbare palliatieve consulenten. Inzet van deze teams bij patiënten met een gemetastaseerd longkanker leidt tot verbetering van kwaliteit van leven (A2743, bl. 549). Opvallend genoeg leefden de patiënten die door een palliatief team werden gezien gemiddeld langer. Het lijkt zo simpel. Goede begeleiding is meer waard dan een chemo-infuus. Laten we daar ons best nu voor doen.