Apgarscore of postcode?

Waarschijnlijk heel herkenbaar: dat er meerdere mensen in beeld komen wanneer je een patiënt op geboortedatum zoekt. Voor mij is dat altijd een moment dat ik even stilsta bij de vaak grote verschillen tussen mensen die op dezelfde dag geboren zijn: in opleiding en werk, hoe en waar ze wonen, hun leefomstandigheden en leefstijl…

Wie het gelukkigst is weet ik niet, maar wel zie ik hun aandoeningen. De laagopgeleiden zijn meestal fysiek veel sneller versleten en hebben meer chronische pathologie dan de hoogopgeleiden. Het is aangetoond dat het verschil in levensverwachting tussen mensen met een hoge en een lage opleiding zes jaar is, en het verschil in gezonde levensverwachting bijna vijftien jaar.

‘Onze zorg bepaalt maar voor 30% iemands gezondheid’

Juist de eerste duizend dagen van een kind zijn van groot belang voor een goede levensstart (D7180). Het begint eigenlijk al bij de voorlichting aan vrouwen met een zwangerschapswens: adviezen over roken, over voeding en gebruik van foliumzuur. Ook daar hebben laagopgeleide vrouwen een achterstand, die doorwerkt tijdens hun zwangerschap. En uiteraard zijn de soort bevalling en de klinische conditie van de pasgeborene ook van invloed. Zo wordt de gezondheid in de eerste duizend dagen bepaald door een samenspel van medische en niet-medische factoren.

Dat gaat ook op voor je hele verdere leven. Het is, zoals André Rouvoet onlangs schreef in zijn bijdrage aan onze online-special Taboes en belangen: waar je wieg staat, je huisvesting, je opleiding; al deze factoren zijn bepalend voor gezondheid.. Hoewel initiatieven als de Gezonde Basisschool van de Toekomst nog maar bescheiden resultaten laten zien (D6991; D4979), is het zaak om ons als samenleving te blijven inzetten om sociaal-economisch bepaalde gezondheidsverschillen te verkleinen.

Als artsen zijn we gewend om ons vooral te concentreren op het medische domein. Daar zijn we ook voor opgeleid, daar ligt doorgaans onze expertise. Dat moeten we ook zeker blijven doen: goede en passende individuele patiëntenzorg bieden. Maar het is belangrijk om ook de bijdrage van die zorg te relativeren: leefstijl en de sociale en fysieke omgeving bepalen voor bijna 70% iemands gezondheid. Om te beginnen zouden we daarom meer oog moeten krijgen voor kwetsbare zwangeren. Er zijn goede handreikingen die ons hierbij kunnen helpen (D7180).

Onze eerste beoordeling van een pasgeborene begint met de apgarscore, maar het toekomstperspectief van de boreling lijkt vooral te worden bepaald door een postcode. Trouwens, die apgarscore heeft sowieso z’n beste tijd wel gehad (D7321).