Antihypertensiva eenmaal in plaats van tweemaal daags geeft een veel betere therapietrouw

De therapietrouw bij het gebruik van antihypertensiva is slecht: in verschillende studies blijkt 50-70 van de voorgeschreven medicatie niet ingenomen te worden. Om de gewenste bloeddrukdaling te bereiken en te voorkomen dat de dosis ten onrechte opgehoogd wordt terwijl de bestaande medicatie niet (volledig) gebruikt wordt, is het van belang te weten hoe de therapietrouw verbeterd kan worden.

In een recente meta-analyse van 38 studies is nagegaan welke van de 58 ooit gepubliceerde interventies het meest effectief zijn.1 Vier categorieën interventies zijn vergeleken: (a) het vereenvoudigen van het doseringsschema, vooral het terugbrengen van het aantal innamemomenten per dag van twee naar één, (b) patiëntenvoorlichting in patiëntengroepen en folders, (c) motivatieverhoging door tabletten tellen, sturen van herinneringskaartjes, telefoontjes door verpleegkundigen en zelfhulpgroepen en (d) complexe acties als een combinatie van herhaalde bezoeken aan de praktijkassistent, huisbezoeken en medicijndoosjes.

In 12 van de studies is naast het effect op het percentage ingenomen medicatie ook het effect op het dalen van de bloeddruk nagegaan. De kwaliteit van de studies is sterk wisselend. Merkwaardig genoeg is het effect van patiëntenvoorlichting nagenoeg nihil. Van de andere interventies is het controleren van het aantal gebruikte medicijnen het minst succesvol. Zelfhulpgroepen, het sturen van een herinnering en het per dag voorverpakken hebben effect, evenals combinaties van technieken als huisbezoeken, medicijndoosjes en telefonische herinneringen. De meest succesvolle strategieën zijn toch de behandeling door speciaal getrainde verpleegkundigen en vooral het vereenvoudigen van het medicatieschema door het terugbrengen van de medicatie van tweemaal naar eenmaal daags.

Wat betekent dit voor de praktijk? Een aantal van de succesvolle interventies zijn ingewikkeld, naar alle waarschijnlijkheid duur en liggen daarom minder voor de hand. Bovendien wordt voortdurend controleren en gecontroleerd worden in de Nederlandse cultuur niet vanzelfsprekend geaccepteerd. Het voorschrijven van medicatie die slechts eenmaal per dag ingenomen moet worden, is wel acceptabel en goed uitvoerbaar. Het gebruik van een weekdoosje (ook voor niet-bejaarde patiënten) is effectief en simpel. De resultaten laten ook zien dat het inzetten van praktijkondersteuners in de huisartsenpraktijk een effectieve strategie is.