Antibioticaresistentie: gaat het nu echt mis?

Opinie
Marc J.M. Bonten
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:D81
Abstract

Op 18 november 2015 beschreven Chinese en Britse onderzoekers – voor het eerst – de overdraagbaarheid van resistentie voor het antibioticum colistine via een plasmide.1 In bacterieland betekent dit dat de resistentie zich veel efficiënter zal verspreiden onder soortgelijke en andere bacteriesoorten. Het verantwoordelijke gen (mcr-1) werd in China in de periode 2011-2014 aangetoond in 21% van Escherichia coli-isolaten van varkens, in 15% van E. coli-isolaten uit varkens- en kippenvlees en in 1% van E. coli en Klebsiella pneumoniae in klinische kweken van patiënten. De Daily Mail kopte ‘dat een superbacterie resistent tegen alle antibiotica Europa bereikt heeft’ en een Engelse professor wist al dat ‘mensen besmet raken door vlees en dat het zeer moeilijk zal zijn om verspreiding in het ziekenhuis te voorkomen’. Wat betekent dit voor patiënten in Nederlandse ziekenhuizen?

Antibioticaresistentie is een bedreiging voor de volksgezondheid, en dan vooral de toename van…

Auteursinformatie

UMC Utrecht, afd. Medische Microbiologie, Utrecht.

Prof.dr. M.J.M. Bonten, arts-microbioloog (mbonten@umcutrecht.nl); tevens: Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, Utrecht en Centrum voor Infectieziektenbestrijding, RIVM, Bilthoven.

Contact (mbonten@umcutrecht.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

De collega's hebben een foute wissel genomen. Inderdaad is SDD, ten opzichte van SOD, geassocieerd met significant minder IC-verworven bacteriemien en met een significant lagere prevalentie van BRMO-dragerschap in het rectum. Echter het absolute verschil in de incidentie van IC-verworven bacteriemie is blijkbaar te klein om een klinisch relevant effect op klinische uitkomsten te hebben. De door de auteurs genoemde verschillen in overleving van chirurgische patienten die SDD en SOD ontvingen is gebaseerd op een niet vooraf geplande post-hoc analyse (1). Eenzelfde, ditmaal vooraf geplande, subgroep analyse in de vervolgstudie kon deze bevinding niet bevestigen (2). De auteurs zoeken houvast bij een interessante meta-analyse, waarin 2 originele studies, en 2 subgroepen van een van beide studies voor het gemak, zijn meegenomen (1-4). De Chinese meta-analisten concluderen vervolgens dat SOD, en niet SDD, de voorkeur verdient, met als argument dat er geen klinisch relevante uitkomstverschillen zijn en dat SOD vanwege de lagere kosten de voorkeur verdient. Dat baseren ze op - wederom  - een Nederlandse studie. Het stoplicht is dus weer op groen gesprongen.

1.         Melsen WG, de Smet AM, Kluytmans JA, Bonten MJ, Dutch SODSDDTG. Selective decontamination of the oral and digestive tract in surgical versus non-surgical patients in intensive care in a cluster-randomized trial. Br J Surg. 2012;99:232-7.

2. Oostdijk EA, Kesecioglu J, Schultz MJ, et al.  Effects of decontamination of the oropharynx and intestinal tract on antibiotic resistance in ICUs: a randomized clinical trial. JAMA. 2014 Oct 8;312(14):1429-37.

3.         Zhao D, Song J, Gao X, Gao F, Wu Y, Lu Y, et al. Selective oropharyngeal decontamination versus selective digestive decontamination in critically ill patients: a meta-analysis of randomized controlled trials. Drug Des Devel Ther. 2015;9:3617-24

4. de Smet, et al. New Engl J Med

5. Oostdijk et al. BMJ Open

SDD of SOD

Net nu de SDD discussie het eindpunt lijkt te bereiken stapt collega Bonten over op de SOD-trein. Weldenkende clinici zullen deze interventie waarvan het effect op sterfte twijfelachtig is en die in vergelijking met SDD gepaard gaat met significant meer bacteriemieën en significant meer resistentie verwerpen (1-3). Collega Bonten vindt de hogere incidentie van bloedinfecties onder SOD niet klinisch relevant. Iedere clinicus weet dat een bacteremie een ernstig ziektebeeld is met een hoge sterfte (4). De collega bestuurt een Fyra-trein die op een doodlopend spoor rijdt.

1.         Price R, MacLennan G, Glen J, Su DC. Selective digestive or oropharyngeal decontamination and topical oropharyngeal chlorhexidine for prevention of death in general intensive care: systematic review and network meta-analysis. BMJ. 2014;348:g2197.

2.         de Smet AM, Kluytmans JA, Cooper BS, Mascini EM, Benus RF, van der Werf TS, et al. Decontamination of the digestive tract and oropharynx in ICU patients. N Engl J Med. 2009;360:20-31.

3.         de Smet AM, Kluytmans JA, Blok HE, Mascini EM, Benus RF, Bernards AT, et al. Selective digestive tract decontamination and selective oropharyngeal decontamination and antibiotic resistance in patients in intensive-care units: an open-label, clustered group-randomised, crossover study. Lancet Infect Dis. 2011;11:372-80.

4.         Thompson DS. Estimates of the rate of acquisition of bacteraemia and associated excess mortality in a general intensive care unit: a 10 year study. J Hosp Infect. 2008;69:56-61.

Hans Rommes

Rick van Saene

Durk Zandstra