Alles heeft zijn prijs

De behandeling van kwaadaardige bloedziekten is de laatste decennia spectaculair verbeterd. Dat is natuurlijk te danken aan het steeds listiger gebruik van chemotherapeutica. Groot nadeel van de intensieve behandeling is dat de functie van het beenmerg verdwijnt. Dat wordt momenteel opgevangen door stamcellen uit bloed of beenmerg af te nemen en die in een latere fase weer aan de patiënt terug te geven. Deze vorm van behandeling, zogeheten autologe stamceltransplantatie, wordt in Nederland jaarlijks bij zo’n 400 patiënten toegepast. Voor veel van deze patiënten is het de enige kans op genezing. In dit nummer van het Tijdschrift beschrijven Beckers en collega’s de resultaten van autologe stamceltransplantatie in Nederland (bl. 1852). Zij hebben de behandelresultaten onderzocht van patiënten die tussen 1980 en 2002 een transplantatie ondergingen. Het blijkt dat, mede door deze behandeling, de prognose van deze patiënten sterk verbeterd is. Terecht stellen de auteurs vast dat autologe stamceltransplantatie niet meer weg te denken is bij de behandeling van het multipel myeloom, het non-hodgkinlymfoom en bepaalde vormen van leukemie. Maar dit kost wel wat. Stamceltransplantaties zijn kostbare ingrepen. Dat is ook wel logisch als je bedenkt wat er voor nodig is. Je moet de stamcellen oogsten, selecteren, bewaren en weer infunderen. Bovendien moeten de patiënten op een speciale afdeling behandeld worden en er dienen vele voorzorgmaatregelen genomen te worden voordat een transplantatie door kan gaan. Voor een autologe stamceltransplantatie komt het geheel neer op circa 50.000 euro.

Nu is er veel mis met de bekostiging van deze behandeling. Een groot deel van stamceltransplantaties wordt namelijk eenvoudigweg niet vergoed. Als je een stamceltransplantatie voor een acute myeloïde leukemie ondergaat, wordt daar wel voor betaald, maar voor andere indicaties, zoals het multipel myeloom en het non-hodgkinlymfoom, bestaat geen tarief. In Nederland is het dan simpel: geen tarief, geen betaling. Dat betekent dat de ziekenhuizen voor deze behandeling geen cent ontvangen – en al jaren niet. Voor heel Nederland praten we dan toch over een slordige 21 miljoen die de ziekenhuizen zelf jaarlijks moeten ophoesten. Ik denk dat de tijd van liefdewerk oud papier over is. Willen we in Nederland de zorg waar we met z’n allen recht op menen te hebben, dan moet daar ook eerlijk voor betaald worden. Uit het artikel in dit nummer blijkt dat de plaats van autologe stamceltransplantatie bij de behandeling van kwaadaardige bloedziekten zo zoetjesaan wel bewezen is. Het wordt eens tijd dat de Nederlandse Zorgautoriteit wakker wordt en een tarief voor stamceltransplantatie in haar beleidsregels opneemt. Als we nalaten dit gat te repareren, dan is er binnenkort geen ziekenhuis in dit land waar nog getransplanteerd kan worden.