Samenvatting
Twee jongens van 15 en 17 jaar oud bezochten de afdeling Spoedeisende Hulp vanwege krampende pijn in epigastrio, misselijkheid en braken na inname van ‘partypillen’. Lichamelijk onderzoek toonde bij beiden een sinustachycardie en drukpijn in epigastrio. Laboratoriumonderzoek liet een duidelijke hypokaliëmie en een lichte hyperglykemie zien. Bij navraag hadden zij respectievelijk 5 en 3 ‘herbal energy’-capsules ingenomen; deze zouden volgens de bijsluiter 200 mg coffeïne per stuk bevatten. Toxicologische analyse toonde bij beide patiënten een sterk verhoogde serumcoffeïneconcentratie. De berekende piekconcentraties lagen in het toxische bereik. Deze hadden kunnen leiden tot ernstige complicaties, zoals convulsies. Uit farmaceutische analyse van deze ‘Supercap Xtreme’-capsules bleek dat ze 700 mg of meer coffeïne bevatten. Achteraf gezien zijn alle gepresenteerde klachten toe te schrijven aan een coffeïne-intoxicatie. De samenstelling van deze capsules is onbetrouwbaar; dit kan leiden tot levensbedreigende situaties.
Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1583-6
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Amersfoort, augustus 2008,
Kromhout et al. (2008:1583-6) beschrijven twee jonge patiënten met heftige buikklachten na inname van ‘herbal energy’-capsules. Bij laboratoriumonderzoek werd naast hypokaliëmie (2,7 en 3,2 mmol/l) een toxische coffeïnespiegel vastgesteld. De berekende piekconcentraties coffeïne waren 64 en 66 mg/l. Analyse wees uit dat de gebruikte voedingssupplementen aanmerkelijk meer coffeïne bevatten dan vermeld op het etiket.
Wij zagen recent een 22-jarige vrouw die 50 tabletten ‘Stacker 2’ (NVE Pharmaceuticals) zou hebben ingenomen.1 Deze ‘fatburner’ had zij gekocht op de sportschool. Het etiket vermeldde als voornaamste bestanddelen extracten van Ephedra en kolanoten. Meer dan buikklachten werden bij opname vooral tekenen gezien van een sympathicomimetisch syndroom: angst, motorische onrust, hyperventilatie, mydriasis en sinustachycardie. Laboratoriumonderzoek toonde een extreme, levensbedreigende hypokaliëmie (1,6 mmol/l). Tevens werd een sterk verhoogde serumconcentratie lactaat (7,2 mmol/l) gemeten. Naderhand volgde toxicologische analyse. De coffeïnespiegel was 8 h na ingestie 110 mg/l (berekende piekconcentratie 150 mg/l). Opvallend genoeg was geen efedrine aantoonbaar. Analyse van het gebruikte middel wees uit dat het enkel coffeïne bevatte, ongeveer 400 mg per tablet. Patiënte kreeg direct kaliumchloride intraveneus toegediend. In de veronderstelling dat de toxiciteit van efedrine op de voorgrond stond, werd de mogelijkheid van versnelde eliminatie van coffeïne met hemodialyse niet benut.
Coffeïne blokkeert de cellulaire adenosinereceptoren met afgifte van catecholaminen als gevolg. Remming van fosfodiësterase bij hoge coffeïnespiegels versterkt dit effect. De β2-adrenerge stimulatie van het Na+/K+-ATPase in de celmembraan leidt ertoe dat kalium zich verplaatst naar het intracellulaire vochtcompartiment. Mede door persisterende kaliurese kan in korte tijd ernstige hypokaliëmie ontstaan.
Het is verontrustend te constateren dat potentieel toxische voedingssupplementen zeer gemakkelijk verkrijgbaar zijn via internet en sportscholen. Onjuiste etikettering doet de risico’s verder toenemen. Bij patiënten met een ernstige hypokaliëmie dient dan ook de mogelijkheid van een coffeïne-intoxicatie te worden overwogen. Dit geldt temeer indien er aanwijzingen zijn voor een sympathicomimetisch syndroom.
Wijkerslooth LRH de, Koch BCP, Malingré MM, Smits P, Bartelink AKM. Life threatening hypokalaemia and lactate accumulation after autointoxication with Stacker 2, a ‘powerful slimming agent’. Br J Clin Pharmacol. [ter perse].
(Geen onderwerp)
De auteurs zien af van een antwoord.