Aantonen patiëntveiligheid vergt acceptatie van breder wetenschapspalet

It is high time the medical community recognised that patient-safety research can be assessed using other scientific methods than the traditional medical ones. There is often a fundamental mismatch between the methodology of patient-safety research and the methodology used to assess the quality of this research. One example is research into the reliability and validity of record review as a method for detecting adverse events. This type of research is based on logical positivism, while record review itself is based on social constructivism. Record review does not lead to “one truth”: adverse events are not measured on the basis of the records themselves, but by weighing the probability of certain situations being classifiable as adverse events. Healthcare should welcome behavioural and social sciences to its scientific palette. Restricting ourselves to the randomised control trial paradigm is short-sighted and dangerous; it deprives patients of much-needed improvements in safety.

Conflict of interest and financial support: an ICMJE form provided by the author is available online along with the full text of this article.

De meest gebruikte methode om patiëntveiligheid te kwantificeren is dossieronderzoek. Hierbij worden patiëntendossiers retrospectief beoordeeld op aanwijzingen voor vermijdbare schade. Onderzoek suggereert dat deze ‘gouden standaard’ – mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan – matig tot redelijk betrouwbaar is in het identificeren van zorggerelateerde schade (‘adverse events’).

Elders in dit tijdschrift beschrijven Hanskamp-Sebregts et al. de resultaten van hun systematische literatuuronderzoek naar de betrouwbaarheid en validiteit van deze methode.1 Zij vonden een kappawaarde voor de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid van ongeveer 0,6. Maar, stellen de auteurs, zelfs als de interbeoordelaarsvariatie acceptabel zou zijn, blijkt uit geen enkel onderzoek dat de uitkomsten van dossieronderzoek een realistisch beeld geven van het optreden van zorggerelateerde schade. De auteurs noemen dit ‘zorgwekkend’ en roepen op tot meer onderzoek om de betrouwbaarheid van dossieronderzoek te vergroten.1

Deze conclusies – ja, zelfs de hele opzet van het reviewonderzoek – tonen mijns inziens een diepgewortelde misvatting. Ten onrechte…