Aantal zorgdagen buitenshuis indicatie zorgkwaliteit?

In een crosssectionele studie onder 65-plussers in de Verenigde Staten (n = 6619) stelden de onderzoekers vast dat ouderen in 2019 gemiddeld op 21 dagen een zorgverlener bezochten (Ann Intern Med. 2024;177:125-33). Van die 21 dagen waren er 4 opnamedagen en 17 dagen met ambulante afspraken buitenshuis (huisarts- en polikliniekbezoeken, behandelingen en diagnostiek). Het aantal contactdagen varieerde van gemiddeld 1 dag voor mensen zonder chronische aandoeningen tot 39 dagen (waarvan 30 met alleen ambulante afspraken) voor patiënten met > 10 chronische aandoeningen (14% van de populatie).

Ouderen die moeite hadden om zelfstandig te reizen, hadden jaarlijks gemiddeld 31 contactdagen buitenshuis. Afspraken bleken weinig te worden geclusterd; op de helft van de dagen met een bloedafname of röntgenfoto stond geen andere afspraak gepland. Dit betekent verlies van tijd, energie en mogelijk levenskwaliteit van de oudere plus (werk)tijdverlies van de mantelzorger. De onderzoekers adviseren dan ook om bij behandelkeuzes het aantal benodigde contactdagen buitenshuis mee te wegen.

Daarnaast stellen de onderzoekers dat het aantal contactdagen gebruikt kan worden als maatstaf voor de patiëntvriendelijkheid van het zorgsysteem. In een editorial laat de redactie van het publicerend tijdschrift echter weten dat ze het simpelweg tellen van de dagen met zorgcontacten buitenshuis daarvoor onvoldoende acht. Dit omdat contactmomenten meestal waardevol zijn voor patiënten, en bijdragen aan een optimale behandeling. Bovendien blijkt dat patiënten uit achtergestelde sociaal-economische groepen juist minder ambulante contacten hebben.

Gevraagd om een reactie op het Amerikaanse onderzoek zegt Martijn Stommel, chirurg en projectleider digitale consulten in het Radboudumc: ‘Een waardevol inzicht in de zorgconsumptie van 65-plussers in de VS. Voor de Nederlandse situatie zou het aantal dagen waarop patiënten een zorgverlener bezoeken een goede maat kunnen zijn voor doelmatigheid. Dit is belangrijk zowel vanuit gezondheidszorg- als patiëntenperspectief. De belasting door en de kosten van ziekenhuisbezoek zijn voor patiënten immers hoog.’ Als vergelijkbaar onderzoek in Nederland werd gedaan, zou Stommel naast contactmomenten buitenshuis ook (digitale) thuisconsulten willen meenemen, plus de uitkomsten van de zorg. ‘Dat zou een prachtig inzicht kunnen geven in de voortgang en opbrengst van onze huidige zorgtransformatie.’