Wie zijn dat?

75-plussers met een doodswens zonder dat ze ernstig ziek zijn

Onderzoek
Margot Zomers
Ghislaine van Thiel
Iris Hartog
Vera van den Berg
Carlo Leget
Alfred Sachs
Cuno Uiterwaal
Els van Wijngaarden
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D5461
Abstract

Samenvatting

Doel

In kaart brengen van de omvang van de groep Nederlandse ouderen (75+) met een doodswens zonder dat zij ernstig ziek zijn, het beschrijven van de kenmerken en omstandigheden die hierbij een rol spelen, en het verhelderen van de aard van deze doodswens.

Opzet

Cross-sectioneel vragenlijstonderzoek.

Methode

In 2019 is een grootschalig vragenlijstonderzoek verricht onder een representatieve groep Nederlanders van 55 jaar en ouder (32.477 personen via de TNS NIPObase). In april 2019 vulden 21.294 respondenten een uitgebreide vragenlijst in (respons: 65,6%). Dit artikel betreft een subanalyse van de 75-plussers die deelnamen aan dit vragenlijstonderzoek.

Resultaten

Van alle 3141 75-plussers in dit onderzoek gaven 56 respondenten aan dat zij een persisterende doodswens hadden zonder ernstig ziek te zijn (PDW-NEZ). Het bijbehorende percentage gewogen naar de samenstelling van de Nederlandse bevolking laat zien dat het gaat om 2,07% van alle 75-plussers in Nederland. Respondenten met PDW-NEZ waren gemiddeld vaker laagopgeleid, afkomstig uit lagere sociale klassen en iets vaker uit meer verstedelijkte gebieden. Belangrijke factoren die de doodswens versterken waren afhankelijkheid van anderen, piekeren, lichamelijke en geestelijke aftakeling, gezondheidsproblemen en eenzaamheid. De doodswens was veranderlijk en de intensiteit wisselde sterk.

Conclusie

Een flink deel van de 75-plussers met een persisterende doodswens blijft buiten beeld van zorgverleners omdat zij niet over hun doodswens spreken. Dit kan tijdige ondersteuning bemoeilijken. Zorgvuldig uitvragen van de betekenis en de aard van de doodswens is wezenlijk om de achtergrond te begrijpen en de onderliggende behoeften van deze ouderen te kennen.

Auteursinformatie

Universitair Medisch Centrum Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, Utrecht; afd. Medical Humanities: M. Zomers, MSc, MA en dr. G. van Thiel, gezondheidswetenschappers-ethici; afd. Huisartsengeneeskunde: dr. A. Sachs, huisarts; afd. Epidemiologie: dr. C. Uiterwaal, arts-epidemioloog. Leids Universitair Medisch Centrum, Expertisecentrum Palliatieve Zorg, Leiden: dr. I. Hartog, ethicus. Universiteit voor Humanistiek, afd. Zorgethiek, Utrecht: V. van den Berg, MA, prof. dr. C. Leget en dr. E. van Wijngaarden, ethici.

Contact E. van Wijngaarden (E.vanWijngaarden@UvH.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: Voor dit onderzoek ontvingen de auteurs een ZonMw-subsidie (projectnummer: 643001001). ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

Peter Zuithoff (Universitair Medisch Centrum Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde) leverde statistische ondersteuning aan dit onderzoek; Ingmar Doeven en Sabine Hooijmans (Kantar Public) verrichtten het veldwerk en leverden een aangepaste wegingsfactor voor deze 75-plus-analyse.

Auteur Belangenverstrengeling
Margot Zomers ICMJE-formulier
Ghislaine van Thiel ICMJE-formulier
Iris Hartog ICMJE-formulier
Vera van den Berg ICMJE-formulier
Carlo Leget ICMJE-formulier
Alfred Sachs ICMJE-formulier
Cuno Uiterwaal ICMJE-formulier
Els van Wijngaarden ICMJE-formulier
Voltooid leven
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties