Waarom ik? Over risico en toeval bij ziekte

Een typemachine met een vel papier erin. Op het papier is getypt "The Story of Me".
Patrick M.M. Bossuyt
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6713
Abstract

Samenvatting

Artsen gebruiken vaak argumenten uit de epidemiologie in hun antwoord op de vraag hoe een patiënt door ziekte getroffen kon worden. Ze wijzen dan op risicofactoren, zoals levensstijl, dieet of genetica. Patiënten bouwen echter soms zeer gedetailleerde alternatieve verhalen over de oorzaken van ‘hun’ ziekte. In deze verhalen duikt bijvoorbeeld specifiek gedrag op, stress, het noodlot, of dingen die zij, of anderen, deden of nalieten. Dergelijke verhalen en overtuigingen zijn nuttig; er is aangetoond dat ze kunnen helpen bij het herstel of ervoor kunnen zorgen dat de patiënt niet verder achteruitgaat. In deze patiëntverhalen lijkt er weinig ruimte te zijn voor ‘toeval’. Beschrijvingen in termen van kansen en risico’s sluiten niet altijd goed aan op de behoefte van het individu aan een verklaring voor de ziekte en de betekenis ervan. Recente pleidooien voor een pluralistische benadering van causaliteit en voor een herstel van narratieve geneeskunde proberen deze kloof te dichten.

Auteursinformatie

Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam, afd. Epidemiology & Data Science, Amsterdam: prof. dr. P.M.M Bossuyt, klinisch epidemioloog.

Contact P.M.M. Bossuyt (p.m.bossuyt@amsterdamumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Patrick M.M. Bossuyt ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Jan
keppel hesselink

Een mooi stuk om over na te denken. Toeval bestaat niet, roepen veel van mijn vrienden dan. Alles komt ergens door. Je huidige ziekte komt doordat je vroeger je niet openstelde. Kanker komt door trauma's in de jeugd. Een persoonlijk narratief. Vrijwel alle niet wetenschappers hebben er een over de eigen ziekte. 

Ik citeer een stukje uit de nieuwe Germaanse geneeskunde (...) die een eigen narratief ontwikkeld heeft m.b.t. de oorzaak van kanker: "Dr. Hamer, destijds hoofd internist van een Duitse kankerkliniek, begon de geschiedenis van zijn patiënten te onderzoeken en ontdekte al snel dat ze allemaal, net als hij, een onverwachte traumatische gebeurtenis te verwerken hadden gekregen, voorafgaand aan de ontwikkeling van hun kanker. Omdat alle lichaamsprocessen vanuit de hersenen worden aangestuurd, analyseerde hij de hersenscans van zijn patiënten en vergeleek deze met hun medische dossiers. Dit was een geheel nieuwe benadering. Tot dan toe bestonden er geen studies die de oorsprong van ziekten in de hersenen zochten en die de rol van de hersenen als bemiddelaar voorstelden tussen onze emoties en een ziek orgaan." 

In de conclusie van bovenstaand artikel staat: "Sommigen pleiten daarom voor de ‘narrative-based’ geneeskunde, als aanvulling en correctie op de opkomst van evidence-based geneeskunde." Dat is prachtig van die 'sommigen', maar dat opent dus meteen weer de deur naar onzin en oplichting zoals de nieuwe Germaanse geneeskunde van Dr. Hamer. Hij sloot wel heel goed aan bij de subjectieve ervaring van de patiënten...Daarom is deze aberratie ook niet weg te poetsen meer uit het internet. Velen blijven ermee resoneren door de eigen onjuiste causale opvattingen. De erfenis die we als aap hebben meegenomen, namelijk het evolutionaire voordeel om overal betekenis in te leggen, laat zich niet zo makkelijk combineren met onze wetenschappelijke geneeskunde, dat moge duidelijk zijn.

 

Jan keppel hesselink
Patrick
Bossuyt

Hartelijk dank voor het signaleren van deze opmerkelijke website.

In mijn commentaar schreef ik dat de verhalen van patienten een aanvulling kunnen zijn op evidence-based medicine, in de interactie tussen arts en patient. Geen vervanging.

Het is m.i. noodzakelijk en respectvol om te luisteren naar de causale verhalen van patiënten.  Het is zonder meer onwenselijk en gevaarlijk als de verhalen van genezers de willen  innemen van solide wetenschap. Er is dan ook geen plaats voor de “Germaanse (Nieuwe) Geneeskunde”. [1,2]

Patrick Bossuyt