Whole brain radiotherapie bij hersenmetastasen van longkanker?

Waarom dit onderzoek?

De symptomen van hersenmetastasen bij longkanker worden sinds de jaren 60 bestreden met ‘whole brain radiotherapy’ (WBRT) en dexamethason. Er is echter nooit een gerandomiseerde studie gedaan naar de meerwaarde van WBRT, waarbij vaak vermoeidheid en misselijkheid optreedt en patiënten hun hoofdhaar verliezen. Ook na WBRT is de prognose van deze patiënten veelal slecht, en schatten behandelaars deze vaak te positief in.

Onderzoeksvraag

Heeft het weglaten van WBRT een negatief effect op de overleving of kwaliteit van leven (QoL)?

Hoe werd dit onderzocht?

In een ‘non-inferiority’-fase 3-studie in 69 Engelse en 3 Australische centra werden 538 patiënten gerandomiseerd met een niet-kleincellig longcarcinoom die niet in aanmerking kwamen voor operatie of stereotactische radiotherapie. De ene helft kreeg ‘optimal supportive care’ (OSC), de andere kreeg OSC+WBRT. Alle patiënten kregen dexamethason indien nodig. De primaire uitkomstmaat was ‘quality-adjusted life-years’ (QALY’s) berekend op basis van overleving en een QoL-vragenlijst die wekelijks werd afgenomen.

Belangrijkste resultaten

Het verschil in QALY’s was statistisch niet significant (46,4 dagen voor WBRT+OSC vs. 41,7 dagen voor OSC). Er was geen verschil in overleving of dexamethasongebruik. Patiënten in de OSC+WBRT-groep rapporteerden meer slaperigheid, haarverlies, misselijkheid en droge huid, al was dit verschil met de OSC-groep niet significant.

Consequenties voor de praktijk

Het huidige beleid is om WBRT te geven als chirurgische behandeling of stereotactische radiotherapie niet mogelijk is én de patiënt in een redelijke conditie is. Dit ‘ja, mits’-beleid zal moeten veranderen in een ‘nee, tenzij’-beleid. Immers, de overleving van deze patiënten is gemiddeld maar 2 maanden en WBRT geeft geen verbetering aan de overleving of de kwaliteit van leven, maar wel andere bijwerkingen. Of deze resultaten zijn te extrapoleren naar patiënten met hersenmetastasen van een andere primaire tumor blijft een discussiepunt, bij deze groepen is geen enkel gerandomiseerd onderzoek verricht.