Wat mist u allemaal?

Selectieve publicatie van onderzoek is een groot probleem in de geneeskunde en is schadelijk voor patiënten. Aanmelding van studies in een trialregister en de belofte van tijdschriften om alleen resultaten van geregistreerde trials te publiceren lost dat deels op. Referenten en lezers kunnen dan zelf controleren of de onderzoekers deden wat ze beloofden. Werden de in- en exclusiecriteria gehandhaafd? Het beloofde aantal patiënten ingesloten? Werden effecten van behandeling gemeten zoals eerder vastgelegd? Al in 1986 werd voor het eerst opgeroepen trials te registreren, maar pas toen de grote tijdschriften in 2005 afspraken dat registratie verplicht werd, begon het trialregister gevuld te raken.

Helaas, dit alles heeft niet het gewenste effect gehad, stond recent in British Medical Journal. Slechts 28% van 200 tijdschriften vereist aanmelding van een trial in een register. ‘Anders gaan de auteurs naar een hoger blad dat het ook niet vereist’, is een verweer van de redacties. De onderzoekers namen een steekproef uit 3512 tijdschriften dus voor de schrijvers is er keus genoeg. ‘Dat is iets voor de grotere tijdschriften, zij krijgen immers de grotere trials’, is ook zo’n verweer. Zo zie je maar, redacteuren zijn net mensen, vooral de anderen moeten het beter doen. Maar juist het gevaar van al die te kleine studies met positieve resultaten is groot. De praktijk leert dat hoe slecht het onderzoek ook is, er is altijd wel een tijdschrift dat het toch wil plaatsen. De argumenten van de redacties zijn zorgelijk en zeker niet in het belang van behandelaars en patiënten. De resultaten van minder dan de helft van de trials die zijn aangemeld in een register, blijken overigens daadwerkelijk binnen enkele jaren na afsluiting van de trial gepubliceerd te zijn. Ook dat is een slechte zaak maar het trialregister geeft ons wel zicht op dat deel dat ontbreekt. Dat zouden zomaar eens de trials kunnen zijn waarvan de resultaten de onderzoekers of sponsor niet bevielen.

Tijdschriftredacteuren hebben geen enkel excuus om de verplichting tot registratie te laten vallen. Een trial aanmelden is een klusje van niks voor onderzoekers en er zijn geen redenen te bedenken waarom redacties zich niet zouden aansluiten aan de afspraken van de grote tijdschriften. Redacteuren hebben heel veel macht. Niet alleen kunnen ze carrières maken, maar ook kunnen ze de klinische praktijk ongunstig beïnvloeden. Nog steeds is er een voorkeur voor positieve studies, sexy stukken die op veel publiciteit kunnen rekenen en een te warm onthaal van industriestudies omdat dat zo lekker veel reprints oplevert. Uw NTvG-redactie probeert die klinische praktijk in het oog te houden. Wijs ons erop als dat in uw ogen niet zo is.