Bezint eer ge begint

Een dramatische casus: een 42-jarige man overlijdt na het drinken van een paar milliliter van de vulling van een elektronische sigaret (D1591). De hoge nicotineconcentratie in deze vulling leidde in korte tijd tot aritmie en uiteindelijk tot zijn dood. Deze casuïstiek is een – weliswaar exceptionele – bijdrage aan onze serie over roken, waarin we de gevolgen van roken voor het voetlicht brengen.

Dat roken slecht is voor de gezondheid, is natuurlijk al heel lang bekend. Het lukt de politiek echter maar niet om een paar grote stappen te zetten naar een effectief antirookbeleid. Rutte III zegt de doelstelling om te komen tot een rookvrije generatie te steunen, maar concrete voorstellen anders dan de verhoging van de tabaksaccijns ontbreken. Een verbod op de verkoop van tabaksproducten aan jongeren vanaf een bepaald geboortejaar, zoals bepleit door de Stichting Eindspel Tabak, is de beste aanzet tot een rookvrije generatie. Zolang dat nog niet is gerealiseerd, zullen we – ook in onze spreekkamers – jongeren moeten blijven ontmoedigen om te gaan roken: ‘Bezint eer ge begint.’

Dat we eerst eens goed moeten nadenken voordat we iets doen, kunnen we ook onszelf aantrekken. In een helder overzichtsartikel worden de bijwerkingen van benzodiazepinen geschetst (D1052). Ook die zijn al heel lang bekend. Toch schrijven we deze middelen nog steeds veelvuldig voor: ieder jaar krijgt minstens 1 op de 10 Nederlanders een recept voor een benzodiazepine. Soms terecht, zoals bij noodzakelijke acute sedatie, maar we doen het waarschijnlijk vaak veel te gemakkelijk. De verleiding of de druk van de patiënt om zo’n recept uit te schrijven kan groot zijn. Hoewel we weten dat voorlichting en gedragsadviezen bij slapeloosheid de voorkeur verdienen, is een receptje temazepam snel uitgeschreven. Als het goed is met de nodige uitleg en waarschuwingen.

Desondanks ligt chronisch gebruik op de loer. Dikwijls is het lastig om dat te stoppen. De patiënt zegt niets van de door ons genoemde bijwerkingen te merken en is dan ook moeilijk tot stoppen te motiveren. En bij het stoppen kunnen de ontwenningsverschijnselen voor hem de noodzaak van het gebruik van benzodiazepinen alleen maar bevestigen. Het zijn dan ook regelmatig moeizame exercities, die kunnen ontaarden in een duel met alleen maar verliezers. Dat ontslaat ons echter niet van onze taak om het gebruik van benzodiazepinen terug te dringen. De bijwerkingen zijn daarvoor te veel en te ernstig. En laten we vooral goed de voor- en nadelen van benzodiazepinen met de patiënt bespreken, voordat we een recept uitschrijven. De auteurs spreken ons terecht toe: ‘Bezint eer ge begint.’