Trauma in Nederland

Onder de leeftijd van 50 jaar is traum a nog steeds de belangrijkste oorzaak van arbeidsongeschiktheid en overlijden. Maatregelen om het verkeer veiliger te maken hebben geleid tot een afname van het aantal verkeersdoden, maar de grens lijkt daarin bereikt. De meeste ongevallen gebeuren echter niet in het verkeer, maar in en om het huis. De inzichten in de opvang en behandeling van traumaslachtoffers hebben de afgelopen 25 jaar een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Reden om hier in deze speciale uitgave van het NTvG aandacht aan te besteden.

Een Amerikaanse orthopedisch chirurg initieerde het inmiddels wereldwijd geaccepteerde ‘Advanced trauma life support’(ATLS)-concept voor de opvang van traumaslachtoffers nadat hij en zijn familie een ernstig vliegtuigongeval meemaakten in 1976 (D1569). Hierdoor is de traumaopvang in Nederlandse ziekenhuizen sinds de jaren 90 uniform. Het adagium van ATLS, ‘Treat first what kills first’, vinden we inmiddels in tal van zogenaamde ABC-cursussen bij verschillende disciplines terug. Tegelijkertijd heeft centralisatie plaatsgevonden in de traumazorg. Aangewezen traumacentra werden verantwoordelijk voor de opvang van multitraumapatiënten en maakten daarover afspraken met de ziekenhuizen in hun regio, met als doel: de juiste patiënt in het juiste ziekenhuis (D1579).

Niet alleen de zorg, maar ook de traumapatiënt zelf is de laatste jaren sterk veranderd. Zo zijn oude, maar vitale patiënten op een e-bike in toenemende mate betrokken bij soms ernstige ongevallen (D1520). De ouder wordende populatie resulteert ook in steeds meer kwetsbare patiënten die thuis ten val komen. De behandeling van de heupfractuur die ze daar vaak bij oplopen, vereist multidisciplinaire afstemming door duidelijke regievoering van de betrokken hulpverleners (D1563).

Terroristische aanslagen in landen om ons heen doen ons beseffen hoe kwetsbaar we zijn en het is een illusie te denken dat Nederland vroeg of laat niet ook aan de beurt komt. Tijdens het bezoek van de koninklijke familie afgelopen Koningsdag was de verscherpte bewaking in Tilburg goed te zien. Je moet er niet aan denken dat op deze dag een aanslag gepleegd wordt. Toch is dit de harde werkelijkheid en daarom is goede voorbereiding een vereiste. Hoe is bijvoorbeeld de hulpverlening geregeld als er een bom afgaat op een station van een grote Nederlandse stad (D1020)?

Militaire activiteiten in verre landen hebben ons geleerd dat het beperken van bloedverlies de overlevingskans aanzienlijk verbetert. Hoe kun je dat in de acute situatie met eenvoudige middelen bereiken? Is het aanleggen van een tourniquet bijvoorbeeld inderdaad nog steeds obsoleet (D1201)?

Al deze aspecten komen in dit themanummer aan de orde. En o ja, we stellen onszelf nog een vraag waarin veel veranderingen in de traumazorg samenkomen: had Lady Di, die bijna 20 jaar geleden het leven liet na een auto-ongeval in Parijs, anno 2017 wel gered kunnen worden in Nederland (B1391)?