De dokter als lobbyist

Lobbyisten richten zich in hun werk op de beïnvloeding van de bestuurlijke macht. Het woord ‘lobbyen’ heeft een negatieve klank, maar ik begin steeds meer te zien dat er lobbyisten zijn die het goed voorhebben met de burger en de patiënt. Als ik een longarts hoor betogen dat de overheid antirookmaatregelen moet nemen of als een bariatrisch chirurg de overheid oproept iets aan onze voeding en omgeving te doen, ben ik overtuigd van diens goede bedoelingen.

Anderen overtuigen van screening zonder dat er wetenschappelijk bewijs is kun je ook zien als lobby. Dat gevoel kreeg ik een beetje toen ik het commentaar las van Affourtit en collega’s (D790) op een uitstekend Nederlands onderzoek naar de effecten van een vragenlijst om kindermishandeling op te sporen (D672). Alle kinderen worden opgespoord, maar dit gaat wel ten koste van heel veel fout-positieve uitslagen; ik zag nog niet eerder een positief voorspellende waarde van 3%. Bij maar liefst 97 van de 100 kinderen wordt dus onterecht gedacht dat er wel eens sprake kan zijn van kindermishandeling. Toch ben ik het met Affourtit et al. eens dat bij ieder kind met letsel steeds opnieuw de mogelijkheid van kindermishandeling moet worden overwogen.

Dat wetenschappers uitstekend kunnen lobbyen is geen nieuws. Ik vind het ook weinig verrassend dat als je aan onderzoekers vraagt wat de belangrijkste wetenschappelijke vragen zijn, die natuurlijk net blijken te liggen op hun onderzoeksterrein. En als je als minister vraagt naar wetenschappelijke onderzoek dat belangrijke maatschappelijke vraagstukken oplost, blijken dat natuurlijk net de umc’s te zijn die daar de goede wetenschappers en technieken voor in huis hebben. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen als je weet dat onze grootste prioriteit het terugdringen van overgewicht, het stimuleren van beweging en het stoppen met roken is. Deze leefstijlmaatregelen zijn echter helemaal niet het primaat van de umc’s, en je gaat leefstijl niet veranderen met ‘-omics’ en al die ingewikkelde dure technieken waar onze umc’s zo goed in zijn. Hoe men dat dan toch ‘gedraaid’ krijgt, leest u in een eerste drieluik over het krachtenveld van onderzoek en zorg (C3235).

Maar hoe doe je dan wel goed als lobbyist? Dat leest u in de bijdrage van Johan Mackenbach, die op 5 november 2016 de NTvG Lezing hield (B1336). Hierin schetst hij de effecten die politieke besluitvorming kan hebben. Natuurlijk kun je als dokter stemmen op de partij die het beste volksgezondheidsbeleid heeft, maar dat zal bijzonder weinig zoden aan de dijk zetten. Politieke beïnvloeding zal dus op andere manieren moeten gebeuren en Mackenbach spoort dokters dan ook aan om meer dan nu gebruikelijk te lobbyen voor bepaalde maatregelen.