Ik was mijn handen...

Enkele weken geleden was het weer eens raak. Op onze afdeling had een aantal patiënten diarree. Nu is dat voor een afdeling MDL weinig bijzonder, maar het kweekresultaat was dat wel. Alle patiënten waren besmet met dezelfde Clostridium-bacterie. De behandeling van een clostridiuminfectie is niet gemakkelijk. Meestal wordt er een antibioticum als vancomycine gegeven, maar de recidiefkans is hoog. Els van Nood (A6580) geeft in dit nummer inzage in de nieuwere behandelmogelijkheden van deze infectie. Natuurlijk wordt de aandacht gevestigd op het geven van donorfeces, maar ook is er een nieuw antibioticum (fidaxomicine) dat effectief lijkt. Nadeel is dat dit een duur middel is en we ook niet weten of het de recidiefkans verlaagt.

Een net zo belangrijk vraagstuk als de behandeling, is het voorkomen van de infectie. Op mijn vraag hoe de besmetting tot stand gekomen was had mijn collega van de infectiepreventie een kort antwoord: door jullie! En hij heeft gelijk. Als dokters en verpleegkundigen zijn wij (vaak) verantwoordelijk voor de verspreiding van de bacterie van patiënt tot patiënt. Voorkomen is eenvoudig: handhygiëne; na elk patiëntencontact je handen wassen. Maar dat is lastig, want het betekent dat je je routine moet veranderen en niets is zo moeilijk als ingesleten gewoontes verlaten. We hebben elke dag onze ochtendroutine, rijden op dezelfde manier naar de praktijk en we parkeren ons vervoermiddel op dezelfde plek. Gewoon omdat we dat nu eenmaal zo doen, en de stress die we krijgen van het zoeken naar een andere parkeerplek willen we vermijden.

Ook al spreken we af om het anders te doen, steeds blijkt dat de praktijk weerbarstig is. Met richtlijnen proberen we te duiden welke strategie we het best voor onze patiënt kunnen volgen. In de Nederlandse richtlijn Galsteen wordt bijvoorbeeld geadviseerd om binnen 1 week na het ontstaan van klachten passend bij cholecystitis een laparoscopische cholecystectomie uit te voeren (A6901). Dit lijkt een eenvoudig advies maar in de drukte van alledag is het slecht uitvoerbaar. Oude dogma’s (een cholecystitis moet ‘afkoelen’) zijn blijkbaar niet voor niets vastgeroest. Snel opereren gebeurt zelden, er zijn altijd wel redenen om even af te wachten. Toch kunnen we het wel: kijk naar de situatie bij borstkanker waarbij het mogelijk is gebleken om de afspraak om sneller te opereren wél na te komen. De vraag is: wanneer is het een goed idee om snel te schakelen, en wanneer is wachten het juiste devies?

Maar even terug naar de handhygiëne. Veranderen begint bij jezelf. Hoe gaan we de Clostridium-bacterie te lijf? Niet door een beetje spoelen met handalcohol. Clostridium help je past echt om zeep door je handen grondig te wassen.