Fibraten tegen de jeuk

Achtergrond en het waarom van de studie

De chronische jeuk (pruritus) die bij een groot aantal patiënten met leverziekten aanwezig is, kan een dramatisch effect hebben op de kwaliteit van leven. De behandelmogelijkheden zijn beperkt, soms invasief, en brengen een hoog risico op complicaties met zich mee.1 Fibraten worden thans aangemerkt als mogelijke aanvullende behandeling voor patiënten met primaire biliaire cholangitis (PBC, voorheen primaire biliaire cirrose genoemd). Wij en anderen observeerden bij een beperkt aantal patiënten bovendien een anti-pruritogeen effect, wat heel wel mogelijk het gevolg is van de anti-inflammatoire eigenschappen van fibraten.2 Om dit anti-pruritogene effect te bevestigen onderzoeken wij het effect van bezafibraat op ernstige jeuk bij patiënten met cholestatische leverziekten.

Vraagstelling

Is bezafibraat effectief tegen jeuk bij cholestase?

Opzet van het onderzoek

Het onderzoek is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie (www.trialregister.nl: NTR5436). Patiënten van 18 jaar of ouder kunnen worden geïncludeerd wanneer zij jeuk hebben met intensiteitsscore van 5 of hoger op een visueel-analoge schaal (VAS, bereik: 0-10) ten gevolge van PBC of primaire of secundaire scleroserende cholangitis. Exclusiecriteria zijn: (a) cholestase met een obstructieve component waarvoor naar verwachting binnen de duur van de studie endoscopisch of operatief ingrijpen vereist is; (b) zwangerschap; (c) nierinsufficiëntie (eGFR < 60 ml/min/1,73m²); en (d) het gebruik van anti-pruritogene medicatie zoals rifampicine, naltrexon en sertraline, alsmede opiaten.

De primaire uitkomstmaat is de proportie patiënten die na 3 weken behandeling met 400 mg bezafibraat (vs. placebo) een 50% reductie van de jeukintensiteit ervaart. MDL-afdelingen van alle universitaire medische centra in Nederland en 5 centra in het buitenland verlenen medewerking aan de inclusie van in totaal 84 patiënten.

Te verwachten resultaten en implementatie

Naar verwachting zal deze studie uitwijzen dat bezafibraat werkzaam is tegen jeuk bij cholestase, waarmee bezafibraat in aanmerking zal komen als eerstelijns behandeling. Vervolgstudies zouden gericht kunnen zijn op het aantonen van werkzaamheid bij andere met jeuk geassocieerde cholestatische aandoeningen en non-inferioriteit ten opzichte van de huidige best beschikbare behandeling, rifampicine.

Aanmelden voor deelname

Wij adviseren patiënten door te verwijzen naar het dichtstbijzijnde academische ziekenhuis. Voor contactgegevens van de hoofdonderzoekers aldaar, of bij interesse om als centrum deel te nemen, kunt u contact opnemen met de coördinerend onderzoeker, Ruth Bolier: a.r.bolier@amc.nl.